Halley Kuyrukluyıldızı yaklaşıyordu. Tüm Dünya’daki gökyüzü severler bu heyecana kapılmış ve 76 yılda bir geçen bu kuyrukluyıldızı görmek için sabırsızlanmaktaydı. Peki ya Türkiye’de yaşayan meraklı insanlar?
ODTÜ’de farklı bölümlerde okuyan bir grup hevesli genç harekete geçti. Ellerindeki ve okulun kütüphanesindeki kitapları kurcalayarak hem bilgi edinip, hem de bu dünyaca ünlü fenomeni yakalamak için çaba harcadılar. Yaptıkları ve daha sonra tarihe 1. Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği olarak geçecek olan etkinlik sonrasında, gökyüzüne meraklı bu bir grup üniversite öğrencisinin aralarındaki bağın nereye varacağı belli olmuştu. Sonraki yıllarda da çalışmalarını sürdürebilmek için bir topluluk kurmaya karar verdiler: ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu.
Fizik Bölümü’nde kendilerine destek olacak hocaları aramaya başladı. Şimdilerde tecrübeyle dolu ak saçlara sahip, Çanakkale Üniversitesi’nden yakın zamanlarda emekli olmuş öğretim görevlisi Prof. Dr. Osman Demircan, o dönemde akademik kariyerine yeni başlamış bir akademisyendi ve topluluğun kaderini değiştirecek dilekçeyi yazdı. ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu, kurulması için gereken akademik desteği almış, ODTÜ tarafından şu anda fizik bölümü kantini olarak kullanılan kulübe, topluluğa tahsis edilmişti. Türkiye’nin ilk Amatör Astronomi Topluluğu bu şekilde kurulmuş oldu.
Yıllar boyunca ODTÜ-AAT, bünyesinden yüze yakın bilim yazarı, biliminsanı, gökyüzü fotoğrafçısı ve yüzlerce öğretmen çıkardı. ODTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan Kaan Yerli, Kanada’da bulunan British Colombia Üniversitesi Profesörü Bülent Uyanıker, uzun yıllar Bilim ve Teknik dergisinde yazılar yazmış, şu anda Bilim Çocuk dergisi editörlüğünü yapan Alp Akoğlu ve NASA tarafından yapılan yarışmalarda onlarca defa ödül almış, şu anda gökyüzü fotoğrafçılığı konusunda en önemli kurum olan “The World At Night (TWAN)” grubunda fotoğrafçı olan Tunç Tezel, topluluk içinde aktif olarak bulunup, sonrasında topluluk içinde harcadıkları vakit sayesinde önemli yerlere gelmiş eski üyelerimizden yalnızca birkaçıdır. Bu isimler haricinde, dönemin Türkiye Astrofizik camiasından Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar, Prof. Dr. İbrahim Küçük gibi isimler de topluluğa uzunca yıllar akademik danışmanlık yapmıştır.
ODTÜ-AAT üyelerinin eksik gördüğü bir nokta daha vardı. 90’lara doğru Türkiye’de astronomi ve astrofizik alanında yayın yapan hiçbir dergi bulunmamaktaydı. Bilim ve Teknik genel kapsamıyla bu eksiği kimi zaman gidermeye yetmekteydi, ancak, o dönemin ODTÜ’lü yıldız çocukları (bizler, topluluk üyeleri olarak kendimize “yıldız çocuğu” demekteyiz), Türk Astronomi Derneği (TAD) ile bir araya gelip, darbe yıllarının ardından uzunca süredir çıkarılmayan Gökyüzü Bülteni dergisini yeniden hayata getirmeyi amaçladılar. ODTÜ’nün karmaşık bürokrasisi ile yaşanan birtakım sıkıntıların ardından, basılı yayın olarak Gökyüzü ortaya çıktı. Dergi 10 yıl kadar bir süre boyunca tümüyle ODTÜ-AAT tarafından yazılıp tasarlanıp basıldı. Şimdilerde Gökyüzü Bülteni’ne, elektronik dergi olarak ücretsiz bir şekilde TAD web adresinden ulaşılabilir. ODTÜ-AAT, hâlâ yazıların bir kısmını hazırlamaya devam etmektedir.
İnternet çağına girildiğinde, astronomi alanında Türkçe yayın yapan ilk web adreslerinden biri olan gokyuzu.org, o dönemin yıldız çocuklarınca alındı. Yıllardır basılı yayınlar ile sempozyumlar, dersler ile elinden geldiğince çaba harcayan topluluk, sonradan zaman içerisinde astronomi camiasının bir yıllığı haline gelecek olan bu web adresini değerlendirmeye başladı. Günümüzde Türkiye’de astronomi ile ilgili en çok tıklanan üçüncü web adresi, şimdiki yıldız çocukları bizler tarafından güncel tutulmaya devam etmektedir.
Topluluğun şu anki ekibi olarak bizler, bu büyük mirasa yaraşır bir topluluğu sürdürmeye çalışıyoruz; okullara, seminerlere, gözlemlere gidiyoruz; internette bilimle ilgili her alanda insanlara destek olmaya çalışıyor, yazılar yazıyoruz. Geçtiğimiz yıl Şubat ayında ODTÜ’de gerçekleştirilen Ulusal Astronomi Kongresi’nde topluluğumuz organizasyon komitesini oluşturdu. Sonrasında yapılan Ulusal Astronomi Öğretmenleri Semineri organizasyon ekibinde yer aldık. Bu sene Eylül ayında Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde yapılacak olan Ulusal Astronomi Kongresi’nde, önceki emeklerimizden ötürü yeniden organizasyon komitesinde bulunuyoruz. En son ise 12 Mart Cumartesi Günü, topluluğumuzun kuruluşunun 30. yılını kutlamak amacıyla bir sempozyum gerçekleştirdik. Gerçekleştirilen bu sempozyumun ardından da, daimi üyelerimiz (topluluğumuzun eski üyeleri kendilerini bu şekilde tanımlamaktadır) ile hep beraber bir kokteyl verdik. 30 yılın çeşitli dönemlerinde topluluğun idaresinden sorumlu kişiler bir araya geldi, hasret giderdi, kimi zaman duygusal anlar yaşandı.
Yıldızlı bir gökyüzünün altında, kimi zaman gözyaşlarıyla kimi zaman kahkahalarla, tüm zorluklara rağmen ODTÜ-AAT, Türkiye astronomi camiasının amiral gemilerinden birini oluşturmaya devam etmekte. Tek gayemiz olan, Türkiye’de bilimin, astronominin ilerlemesini elimizden geldiğince savunuyoruz. Umarız ki, Türkiye’deki her bireyin huzur içinde göğe bakabildiği huzur dolu zamanlarda, insanlara daha fazla bilgi verebilme olanağı bulabiliriz. Yıldızınız bol olsun!
ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu olarak saygılarımızla,
Topluluk yıldız çocukları adına:
Özgür Can Özüdoğru
Yönetim Kurulu Başkanı
Daha fazla bilgi için:
– gokyuzu.org
– Topluluğumuzun kurucu üyelerinden Hülya Tunçay’ın yaptığı açılış konuşmasının tam metni: http://gokyuzu.org/index.php?option=com_content&view=article&id=1073:konusmametni&catid=7:topluluk-hakk
– Kısaltılmış bağlantı: http://tinyurl.com/gnyux6h
– 30 yılda birikmiş fotoğraflardan oluşan “Bir Zamanlar AAT Fotoğraf Albümü”: http://tinyurl.com/zsmb8lh
Amatör astronomi nedir?
Astronomi uzay, evren ve gökyüzü ile ilgilenen, Dünyamız dışında bulunan bütün evren olaylarını bir bütün olarak inceleyen bilim dalıdır. Diğer gezegenlerin yüzeyini inceleyen astrojeoloji, dünya dışı yaşamı araştıran astrobiyoloji, gökcisimlerinin hareketleri ile genel özelliklerini gözlemleyip, evren hakkında var olan bilgiyi artırmayı amaçlayan astrofizik gibi alanları içinde barındırır.
Ancak bunlar, akademik bilimsel alanlardır. Bunun haricinde, bir teleskop yahut dürbün ile gökyüzüne bakmak, gökcisimlerini izlemek güzel bir hobidir ve herhangi bir akademik bilgi birikimi gerektirmez. İşte amatör astronomi, akademik işler yanı sıra, çoğunlukla zevk için, yeni şeyler öğrenmek için gökyüzüne bakan herkesin içinde bulunduğu alandır.
