Yapılan son araştırmalar, tropikal bölgede yaşayan “marangoz” karıncalarının, parazit bir mantar tarafından enfekte edildiğinde, davranışlarında dramatik değişiklikler geçirdiğini gösteriyor. Enfekte olan karıncalar, mantarlar için en uygun üreme şartlarına sahip olan noktaya yerleşip bir zombi gibi davranmaya başlıyorlar ve ölüyorlar. Birçok ulustan araştırmacının katıldığı ekip Tayland’da bulunan yüksek yağmur ormanlarında yaşayan marangoz karıncalar (Camponotus leonardi) üzerinde çalıştı.
“Aslında, zombi karıncaların davranışları vücutlarının, mantarların fenotipinin bir uzantısı gibi davranmasına neden oluyor. Enfekte olmayan diğer karıncalar ise hiçbir zaman böyle bir davranış göstermiyor.” diyor araştırmanın ilk yazarı Penn State Üniversitesi’nden böcekbilimci Profesör P. Hughes.
Ekip, ışık mikroskobu ve geçirmeli elektron mikroskobu kullanarak karıncaların içine bakarak mantarların karınca üzerindeki etkisini tanımlayabildi. Büyüyen mantarlar karıncanın vücudunu ve kafasını dolduruyordu. Kaslar köreliyor ve kuvvetli kas lifleri dağılıyordu. Mantarlar aynı zamanda, karıncaların merkezi sinir sistemini de etkiliyordu. Yapılan gözlemlere göre, normal karıncalar yürüyüşleri sırasında nadiren patikadan ayrılırken, zombi karıncalar rasgele hareket ediyorlar ve eve dönüş yolunu bulamıyorlar. Ek olarak, karıncalar yere düşmelerine neden olan kasılmalar da geçiriyorlar. Bir defa düştüklerinde eve dönüş yolunu bulamıyorlar ve alt kısımda kalıyorlar. Bu kısımlar ise toprağın 25 cm. kadar üstünde yapraklarla kaplı bir bölge ve üst kısımdan daha serin ve nemli. Bunlar ise mantarın rahatça gelişebileceği ideal şartlar.
Güneşin en çok hissedildiği anda (güneşli öğle vakti), mantarlar karıncaların davranışlarını senkronize ederek, enfekte olan karıncaların yaprağın alt kısmındaki ana damarı ısırmasını sağlar.
Karıncanın başında çoğalan mantar hücreleri, çenesini açıp kapatmakla görevli kas liflerini etkileyerek çenenin kilitlenmesine ve ölümünden sonra bile kilitli kalmasına neden olur. Birkaç gün sonra mantarlar karıncanın içinde (kafasında, sporlarını diğer karıncalara taşımasını sağlayan stromasında) boydan boya gelişir.
“Mantarlar karıncalara iki cepheden saldırır. İlki, karıncaları yürüyen bir yiyecek kaynağı olarak kullanması; ikincisi de karıncaların kaslarına ve sinir sistemine zarar vermesidir.” diyor Hughes. Karıncalar için sonuç zombi yürüyüşü ve ölüm ısırığıdır. Bu olaylar mantarların büyümesi ve üremesi için mükemmel bir ortam sağlar.
Hughes Pen State Üniversitesi’nde mantarların bu zararlı böcekleri nasıl kontrol edebildikleri üzerindeki çalışmalarını devam ettirdiklerini belirtti.
Kaynak: http://www.sciencedaily.com/releases/2011/05/110509065536.htm
