Kanser ve evrim
Mutasyona uğrayan hücrelerin bağışıklık sistemini atlatıp kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya devam etmesi halinde kanser dediğimiz hastalık ortaya çıkar. Kanser hücreleri, çoğalmayı kontrol altında tutan mekanizmalardan etkilenmediklerinden dolayı daha hızlı çoğalırlar. Bir zamanlar insanoğlunun yaşamasında ve çevreye uyumunda rol oynayan gen mutasyonlarının aynı zamanda kanser olmamıza neden olduğunu söyleyebiliriz. Portekiz’in Nobel ödüllü yazarı Jose Saramago’nun Ölüm […]
Virusler ve evrim
Okyanuslarda 1031 virus olduğu tahmin edilmektedir ve uç uca dizilirlerse 60 galaksi genişliğine yakın bir genişlik oluştururlar. İnsan genom projesi çalışmaları sonuçlarına göre genomumuzun yaklaşık yüzde 8’ini endojen retrovirus artıkları oluşturmaktadır. Yine organizmanın birçok işlevinin bu yapıların varlığına bağlı olduğu anlaşılmıştır. Önümüzdeki yıllarda hem virusların evrimi hem de virusların evrimde oynadığı roller hakkında şaşırtıcı sonuçlarla […]
Doğa gerçeğini sistemlerimizde aramak: Organ Sistemlerinin Evrimi
Canlıları ve canlıların çevre ile ilişkisini incelerken bir doğa gerçeği olan evrim, türlerin mikro dünyasından makro dünyasına hemen her noktada karşımıza çıkar. Bu noktalardan biri de organ sistemleridir. Etrafımızdaki hemen her şeyin atomlardan oluştuğunu biliriz. Canlılar dünyası için süreç atomlardan başlar; atomların hücreleri, hücrelerin dokuları, dokuların organları ve organların sistemleri oluşturması ile devam eder. Tüm […]
Biyoçeşitlilik Yasa Tasarısı’nın eleştirisi; Biyolojik çeşitliliğin korunması kimin umurunda?
Sermayenin doğayı ve doğal kaynakları metalaştırması ve tahrip etmesi önündeki yasal engelleri kaldırmak amacıyla hazırladığı belli olan tasarıyla, mevcut “doğal sit alanı” ilan edilmiş alanların statüsü sona ererken, doğal sit alanı ilan etme kararının Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşarının başkanlık edeceği “Ulusal Biyoçeşitlilik Kurulu” tarafından alınması öngörülmüştür. Böylece başta HES’ler olmak üzere doğal alanlarda yapılacak […]
Genetik rahatsızlıklarda doğum öncesi tanı yöntemi
Bilgenur Baloğlu Genom-düzeyinde bağlantı analizi (Genome-wide linkage analysis, GWA) kalıtılan hastalıkların takibi için güçlü bir yöntem. Ekim 2012’de European Journal of Human Genetics’te yayımlanan çalışmaya kadar genetik hastalıkların doğum öncesi tanısında bu yöntem kullanılmadı. Bu çalışmada, zekâ geriliği sendromuna sahip bir ailede GWA kullanılarak, hastalığa sebep olan kromozom bölgesi tespit edildi. Birinci dereceden kuzen olan […]
Evrimin zaman çizelgesi
Sunuş Bu metinde verilen zaman çizelgesinde, evrimsel sürece genel olarak bakıldığında ne gibi köşe taşları görüldüğü, Dünya üzerindeki canlılığın 3,8 milyar yıl öncesinden bugüne kadar ne gibi süreçler ve önemli basamaklardan geçtiği aktarılıyor. Evrim tarihinin “kısa bir özeti”ni vermek çok güç; çünkü ele alınan süreler, öyle elle tutulur zaman birimleri değil: milyon yıllar, milyar yıllardan […]
Sazancık balıklarının evrimini adım adım gözlemledi
Çev. M. Nazif Taşbaş Chris Martin, Kaliforniya Üniversitesi-Davis’te Ekoloji ve Evrim Bölümü’nde lisans öğrencisi olduğu sırada 3000’den fazla hibrit balık yetiştirdi. Bu çalışması, ona vahşi hayattaki doğal seçilim konusunda dünyanın en kapsamlı çalışmasını oluşturmasında ve evrimsel biyoloji konusunda kilit bir öngörüde bulunmasında yardımcı oldu. Profesör Peter Wainwright ile birlikte çalışan Martin, Science dergisinin Ocak 2013 […]
Ağrı deyip geçmeyin, bizi mikroplarla savaşa hazırlıyor!
Kendinizi çimdikleyin. Eğer acı duyuyorsanız, bu cildinizdeki özel sinir uçları sayesinde. Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki araştırmacılar, ağrı algılayıcı sinirlerin de cilt enfeksiyonlarıyla savaştığını ve...
Darwin’in izinde: And Dağları’ndan Galapagos Adaları’na
Ekvador; biyolojik ve jeolojik özellikleri bakımından gezegenin en önemli yerlerinden biri. Burası hem jeolojik hem de biyolojik evrimin iç içe olduğu ender coğrafyalardan da biri. Özellikle Galapagos Adaları gerçekten müthiş. Doğal seçilimin, izolasyonların kısaca evrimin mabedi. Volkanizma, akıntılar, rüzgârlar doğanın her türlü koşulu var. Daha doğrusu burası bir biyoloji ve jeoloji okulu. Yalnız önemli bir […]
Yaşadığınız yerde hava kirli mi? Likenlere sorun!
Çocukken taşların üzerinde gördüğüm lekelerin küf mantarı olduklarını düşünüyordum. Fen Bilgisi dersinde mantarları ayrı bir âlemde henüz incelememişken, taşların üzerindeki lekelerin küf mantarı olduklarını...