19. yüzyıldakine benzer bir sürecin içindeyiz. Akıllı makineler, insanlar gibi, toplumsal düzenin süregelen gerçekleşmesinde aktif ajanlar olarak ortaya çıkıyorlar. Algoritmik sistemlerin taraflılığı ve ayrımcılığı üzerine yapılan çok disiplinli araştırmalar ile sosyal ve teknik arasındaki etkileşim geçmişte olduğundan daha görünür hale geliyor. Şimdi sosyolojinin önünde algoritmik sistemlerin neden ve hangi koşullar altında bu şekilde davrandığını açıklama […]

Matematiksel düşünme gücüne sahip Ayşe ve  Bülent’e aşağıdaki bilgileri veriyoruz. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 sayıları arasından birbirleriyle aynı ya da farklı herhangi iki sayı seçeceğiz. Bu iki sayının toplamını Ayşe’ye, çarpımını da Bülent’e söyleyeceğiz. Ayşe, Bülent’e verilen sayıyı, Bülent de Ayşe’ye verilen sayıyı bilmeyecek. Her ikisi de doğruyu söyleyecek. Kendilerine söylenen […]

Alexander Rabinowitch'in 1968 yılında kaleme aldığı Devrime Doğru aslında bir üçlemenin ilk kitabı. Kitap Türkçe'ye 2012 yılında Serpil Pehlivan tarafından kazandırılmış. Rusya'da Şubat ve...

Bir süredir kiminle buluştuğumuzun ya da gündemimizin pek önemi yok, çünkü konu hızla -ve kaçınılmaz olarak- hayatın nasıl güçleştiğine, yetememeye geliyor. Kimi sohbetler çaresizliğin...

Tohumların Zaferi Thor Hanson, Çev. Kemal Güleç, Metis Yayınları, 2022, 306 s. “Hem bir keşif yolculuğu hem de bir davet niteliğinde olan bu kitap, tohumların evrim,...

Bu ay ne kitap okudum doğru düzgün ne çalıştım. Neden? Çünkü taşındım. Sıcağı sıcağına bildiriyorum: taşınmanın yüzde yetmişi beklemek, yüzde yüzü işkence. Yapmayın, ben...

Bilim ve Gelecek’in 18 yılı aşmış yayım hayatının tümü AKP iktidarı altında geçti. Ülkenin tepesine çöreklenmiş bu gerici iktidara karşı Türkiye’nin aydınlık yüzünün ve...

Blok zinciri tabanlı sistemler, yazılımın yanında madenciler, doğrulayıcılar, programcılar, kripto para birimi ve belirteç sahipleri, son kullanıcılar ve düzenleyici kurumlar gibi çok çeşitli aktörleri de içeren sosyo-teknolojik sistemlerdir. Blok zincirinin ademimerkeziyetçilik, sansüre karşı direnç ve dağıtık deftere işlenen kayıtların değiştirilemezliği gibi özellikleri hem sistem içinde hem de dışında faaliyet gösteren çeşitli insan aktörlere belirli bir […]

Deneye dayalı bilimin, dolayısıyla modern bilimin ortaya çıkışı büyük çabalar, sancılı mücadeleler ve sıra dışı birtakım düşünürlerin yol göstermesi sayesinde oldu. Boyle, bu kişilerden biriydi. O, zamanının yerleşik düşünce sistemini sorgulamayı cesaret etti, yüzyıllar boyunca kabul gören kemikleşmiş bazı öğretileri (Aristoteles, Galen, Paracelsus…) somut deneyler yoluyla reddetti. Doğa bilimlerinde dogmacılığa karşı çıktı, açık fikirliliği savundu. […]

Bir matematik probleminin kurgusundaki “zarafet” çözen için bazı zorluklara yol açsa da hoş sürprizlerle karşılaşılan keyifli bir yolcuğa dönüşür. 2021’de İngiltere Matematik Olimpiyatları’nda (BMO) sorulmuş aşağıdaki problemin(1) mükemmel bir kurguya sahip olduğu kanısındayım. Düşünerek eğlenmek isteyen okura yazının devamını okumasını öneririm. Masa tenisindeki oyun sayısı.  Arun ve Disha gün boyu masa tenisi oynarlar. Arun gün […]