PARANTEZ / Ender Helvacıoğlu ‘Kurallı’ ve ‘yeşil’ bir kapitalizm olanaklı mı? Hidrobiyolog Levent Artüz ile söyleşi Marmara Denizi’nin öldürülmesi taammüden! John Bellamy Foster Marx-Engels sonrası Marksizmde ekoloji BİLİŞİM DÜNYASINDAN /...

Türkiye “lağım patlamaları” dönemine girdi. Kokusu yıllardır geliyordu ama bugün artık patlıyor ve ortalığa saçılıyor. Sadece insana, emeğe, toplumsal değerlere, doğaya, toplam olarak vatana...

Kanadalı maden şirketi Kaz Dağlarında yarattığı sınırsız doğa yıkımını kendi ülkesinde veya İsveç’te veya İngiltere’de yapabilir mi? O ülkelerdeki “kurallı” veya “yeşil” kapitalizm, bizim...

Bugüne kadar Marmara Denizi’ni bir arıtma tesisinin önündeki “çökertme havuzu” olarak kullandık! Acilen, ama acilen bundan vazgeçmemiz gerek. Marmara Denizi ve diğer denizlerimiz hiçbir şekilde alıcı ortam olarak kullanılmamalı. En başta derin deniz deşarjı uygulaması olmak üzere tüm bu olayı yaratan unsurlar toplandığında, “Marmara Denizi’nin öldürülmesi planlı, programlı yani taammüden” diyorum..! Marmara Denizi’ni saran musilaj […]

Marx’ın ekolojik mirası, sonrasında gelen bazı Marksist kuramcılar (özellikle Buharin ve Caudwell) ve Marksizmden esinlenen bilim insanları (Vernadski, Vavilov, Bernal, Haldane,  Needham, son dönemde Lewontin, Gould, Levins) tarafından dikkate alınmış ve geliştirilmişti. Ne yazık ki bu çalışmalar sosyalist hareketler içinde dahi yeterli ilgiyi görmedi. Ama günümüzde yeniden anımsamakta ve giderek ekolojik bir sosyalizme ilişkin yeni […]

Şirket kurucularını yüceltmek ve gelecekçilerin masallarını dinlemek yerine artık yapay zekâ sistemlerinden etkilenen kesimlerin çıkarlarını konuşmalı; sistemlerin kime hizmet ettiğini, hangi ekonomi politik çerçevede geliştirildiklerini ve dünyaya etkilerinin ne olduğunu sorgulamalıyız. Yapay zekâ etiği denildiğinde madencilerden çevrimiçi platform çalışanlarına kadar işçilerin çalışma koşullarını sorgulamalıyız. Optimizasyon kelimesini duyduğumuzda, bunların göçmenlere yönelik insanlık dışı muamelenin araçları olup […]

Ormanlarda daldan dala atlarken ve yaşamın keyfini sürerken, birden değişen iklim koşulları onu bu yaşamdan kopartıp yere indirdi. Bu zoraki değişiklik onu iki ayağı üzerinde yürümeye zorladı. Elleri serbest kalmıştı. Onlarla taşları yonttu, biçim verdi, avlandı ve hatta kayalara şekiller çizerek yaşamını anlattı. Ateşi keşfetti. Taş kültürlerini yarattı. 10.000 yıl öncesine kadar hep taşı kullanarak […]

Pandeminin başından itibaren başta kapanma olmak üzere tüm kısıtlamaların ortak hedef öznesi 65 yaş üstü oldu. Yaşlılara yönelik bu kısıtlamalar, eğer günün birinde “pandemi faşizmi” diye bir kavram oluşturulacaksa onu tanımlayan ilk örneklerden biri olacaktır. Önümüzdeki yıllarda pandemi sonuçlarıyla ilgili çalışmalar yayınlandığında hastalığın sosyal sigorta sistemlerinde rahatlamaya neden olduğunu duyarsak şaşırmayalım. Pontifex, Eski Roma din […]

Mitolojilerin güçlü bir köken ve neden arayışı içerdikleri, evreni insanbiçimci kişileştirilmiş tanrısal güçlerle açıklamaya yöneldikleri, pek çok şeyi tanrısal cezalarla ilişkilendirdikleri, bildik anlamda bir doğa düşüncesine yer vermedikleri, bu yüzden de doğal-maddi nedenler yerine kaprisli tanrısal güçleri ön plana çıkarttıkları anlaşılmaktadır. Hasan Aydın’ın okuyacağınız yazısı, yakında Bilim ve Gelecek Kitaplığı’ndan çıkacak olan “İlkçağdan Ortaçağa Doğa […]

İngiliz demokratik devriminin Düzleyicileri (Levellers), John Lilburn, Richard Overton ve arkadaşları, büyük aydınlanma filozofları, Benedictus de Spinoza, John Locke, Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau, Voltaire özgürlük ve eşitlik mücadelesinin metinlerini yazdılar. Bunlar insanlığın ortak hafızasıdır ve sürekli yeniden anımsanmalıdır. Okuyacağınız metinler, aristokrat düzene karşı yüzyıllar boyu verilmiş mücadelede büyük düşünürler ve eylemciler tarafından üretilmiştir. İnsanlığın özgürlük ve […]