Alışverişimizin tutarını hesaplamak veya okuduğumuz/duyduğumuz bir cümlenin sonuna geldiğimizde o cümlenin başını hatırlamak gibi kısa bir süre aklımızda tutmamız gereken şeyler için kullandığımız işler bellek, zihinsel yaşamımızın merkezidir.
Bazı biliminsanları, bunun özellikle insanlarda geliştiğini iddia ediyorlar, ancak en yakın akrabalarımızdan biri olan şempanzelerde de durum bizimkine benzer mi? Araştırmacılar bu sorunun cevabını bulmak için işe koyuldular. Daha önce yapılan çalışmalar, şempanzelerin mükemmel bir uzun süreli hafıza yeteneğine sahip olduklarını göstermişti. Fakat, işler bellek yetenekleri hakkında çok az şey bilinmektedir. Araştırmacılar bu konuya açıklık getirmek için, şempanzelere birkaç küçük, opak kutu içinde yiyecek aramaları beklenen bir görev verdi. İlk olarak şempanzelere, bu kutulara yiyeceklerin nasıl saklandığı izletildi. Daha sonra bu maymunlar, kutuları tek tek çevirerek besin öğelerini aramaya başladı. Eğer seçilen kutuda yiyecek varsa, şempanzeler bu yiyeceği ödül olarak aldı. Her seçimden sonra, kutular 15 saniye boyunca kapalı tutuldu. Şempanzelerin tüm besin öğelerini alabilmeleri için, hangi kutuları önceden aradıklarını akılda tutmaları gerekiyordu.
Araştırmacılar, her şempanzenin yeteneğine bağlı olarak, her yemek arayışı arasında kutu sayısını artırarak ve kutuların yerlerini değiştirerek görevin zorluk derecesini artırdılar. Bu çalışma, şempanzelerin ve insanların işler bellekleri arasındaki en temel benzerlikleri ortaya koydu: En iyi performans gösteren şempanzeler, en az dört öğeyi, bir genç şempanze yediden fazla öğeyi hatırladı. Önceki seçimlerini hatırlamak için kutuların hem görünümünden hem de konumlarından faydalandılar. Koşut olarak bir şeyler yapmaları gerektiğinde, insanlar genellikle işler bellek testlerinde daha kötü performans gösterir. Aynı şekilde, şempanzelerin koşut olarak ikinci benzer bir görevi yerine getirmeleri durumunda performansları düşmüştür. Şempanzeler arasında işler bellekteki farklar, aylarca değişmedi. Şempanzeler ve insanlar arasındaki en belirgin fark, işler bellek kapasitesi değil, insanların bu görevi kolaylaştırmak için kullandıkları arama stratejileridir: Şempanzeler, kutuları bir taraftan diğer tarafa doğru sırayla aramayı düşünemedi. Bu çalışma, şempanzelerin de insanlar gibi, önceden gerçekleşen bir dizi olayı veya eylemi akılda tutmayı sağlayan işler bellek yeteneklerine sahip olduklarını gösteriyor. Önceki iddiaların aksine, şempanzelerin işler bellek kapasitesi, temel olarak insan kapasitesinden farklı görünmüyor. Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü ve Viyana Veterinerlik Üniversitesi’nden Christoph Voelter, “Bulgularımız, çok kapsamlı bir çalışmaya dayanmayan sezgisel işler bellek görevinde şempanzelerin, yedi yaşındaki çocuklarınkiyle benzer performans gösterdiklerini ortaya koyuyor” dedi.
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2019/07/190723211656.htm
