17 milyon yıllık bir balina fosili, Doğu Afrika Platosu’nun ne zaman yükselmeye başladığını kesin tarihiyle belirlememize yardımcı olacak. Bu tarihleme, insan evrimiyle ilgili bir takım çıkarımlar yapmamızı da kolaylaştırabilir.
16 Mart 2015’de Proceedings of the National Academy of Sciences’de yayımlanan makaleye göre, dünya kabuğu Doğu Afrika’yı yukarı doğru itmeye 17-13,5 milyon yıl önce başlamış. Araştırmacıların analizleri, ilk kez 1964 yılında platonun sınırı olan Kenya’da bulunan, Turkanaziphiid adı verilen, ancak yanlış yerleştirme sonucu 2011 yılına kadar Harvard Üniversitesi koleksiyonunda korunan balina kafatasının incelenmesine dayanıyor.
Almanya Potsdam Üniversitesi’nden Henry Wichura ve ekibi, fosili ve orijinal sahayı incelediklerinde, balinanın, antik bir nehirden yukarı doğru yüzmekteyken sıkışıp kalmış olabileceğini belirlediler. Antik nehir o gün ki özellikleriyle birlikte canlandırıldığında, balinanın ölüp deniz seviyesinden 24-37 m yüksekliğe karşılık gelecek seviyede, sedimentlerin içinde gömülüp kalmış olduğu görüldü. Bununla birlikte kafatası 620 m’de bulunduğundan 17 milyon yıl süresince sedimentin bu gömüyü saklayıp yukarı doğru en az 590 m itmiş olabileceği düşünüldü.
Lav akıntılarından alınan bilgiyle, platonun 13,5 milyon yıl önce yukarı doğru itilmiş olduğunu biliyoruz. Plato yükselmeleri büyük iklim değişikliklerine neden olmuş ve kimi yağmur ormanlarını kurutarak, çayırlar açılmasını sağlamıştır ki, bu da sonuç olarak insan evrimine önemli bir yön çizmiştir.
Çeviren: Dr. Ebru Oktay
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/rise-east-african-plateau-dated-whale-fossil
