Görsel açıklaması: Çalışmalarını American Journal of Human Genetıcs dergisinde yayımlayan araştırmacılar, bir Neandertal Y-kromozomunun ilk ayrıntılı genetik analizini tamamladılar. Bulgular, Neandertaller ve modern insanlar arasındaki ilişkinin yeni bir anlayışını ve ayrı iki soy çizgisinin devamlılığını sağlamış olabilen genetik faktörlerin bazılarını sunuyor.
Araştırmacılar Y-kromozomunun, kalıntılardan çıkarılmış Neandertal genom analizinin ana bileşeni olduğunu açıkladılar. Stanford Üniversitesi’nden Mendez Fernando, “Neandertal Y-kromozomunun karakterize edilmesi, Neandertal ve modern insan popülasyonlarının ayrılmasını daha iyi anlayabilmek için bize yardımcı olmaktadır. Ayrıca bu karakterizasyon, hibrit döller içerisindeki arkaik ve modern [gen] varyantları arasındaki olası genetik etkileşimleri keşfetmeyi de mümkün kılmaktadır” açıklamasında bulunuyor.
Mendez ve çalışma arkadaşları, İspanya El Sidrón’da bulunan bir Neandertal erkeğindeki Y-kromozomunu analiz ettiler. Bu analiz, Neandertaller ve modern insanların yaklaşık 590 bin yıl önce ayrıldığını ileri sürmektedir ve bu sonuç önceki kanıtlarla da tutarlıdır.
Araştırmacılar diziledikleri Neandertal Y-kromozomu DNA’sının, modern insanlardaki herhangi bir Y-kromozomundan farklı olduğunu belirtiyorlar. Araştırmacılar ayrıca, Neandertal ve modern insan Y-kromozomu üzerindeki genler arasındaki şaşırtıcı bazı protein kodlama farklılıkları bulmuşlardır.
Bu farklılıkların üç tanesi, insanlarda erkeğe özgü minör doku uyumu antijenlerini üreten genlerdeki yanlış anlamlı mutasyonlardır. Bu genlerin birinden (KDM5D olarak bilinir) türevlenen antijenlerin, bazı hamile kadınlarda erkek fetüslerine karşı bir immün yanıt oluşturduğu ve düşüklere neden olduğu düşünülmektedir.
Araştırmacılar, bu genlerin bir ya da daha fazlasındaki uyuşmazlıkların, eski insanlar ve Neandertaller arasındaki karışmayı önlediğini, soy çizgilerinin ayrı bir şekilde devam etmesinde bir rol oynayabileceğini düşünmektedirler.
Bustamante “Bizim bulduğumuz mutasyonların doğadaki işlevleri bize, Y-kromozomunun gen akış engeliyle ilgili bir rol oynayabildiğini önermiştir” açıklamasını yapıyor. Bunun üzerine Mendez de, “İşlevsel farklılıkların çoğunun, sperm üretimine karışan genlerden ziyade bu antijen genleriyle ilişkili olduklarını gösteren bulgular bir sürpriz yaratmıştır” diye ekliyor.
Araştırmacılar, bir hibrit Neandertal ve insan türünün oluşumu konusunda, şaşkınlığa neden olan Y-kromozom mutasyonlarının rolünün doğrulayacak daha fazla araştırmanın gerekli olduğunu belirtiyorlar.
Çeviren: Yusuf Sürmeli
İTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Doktora Öğr.
