İnsanlar her yıl Eylül ayına bir kararlılıkla adım atıyor; egzersiz yapmak ve koltukta uzun süre oturmamak gibi iyi niyetli motivasyonlarla başlıyorlar. Ancak, 2012 yılında The Lancet adlı dergide yayımlanan pek çok çalışmaya göre, dünya çapında nüfusun yüzde 31’i fiziksel aktivite üzerine önerilere uymuyor. Buna ek olarak, egzersiz eksikliği bulaşıcı olmayan hastalıklardan bazılarıyla ilişkilendirilmekte; dünya çapındaki ölümler içinde yüzde 6 ile yüzde 9’unun sebebi hareketsizlik.
American Journal of Preventive Medicine adlı dergide yayımlanan ve İspanya’daki San Jorge Üniversitesi’nin de katkı yaptığı yeni bir çalışmaya göre, “uzun süre oturur pozisyonda kalma”ya dayandırılabilen ölümlerin yüzdeleri belirlendi. Bunun için 54 ülkenin nüfusu ve 2002’den 2011’e kadar olan veriler kullanıldı.
Brezilya’daki Sao Paulo Üniversitesi’nde araştırmacı ve çalışmanın başyazarı Leandro Rezende, oturarak yapılan eylemleri azaltmanın, zamanından önce gerçekleşecek ölümleri önlemek açısından önemli olduğunu söylüyor. Buna ek olarak, oturarak geçirilen zamanı azaltmanın, analizini yaptıkları ülkelerde, yaşam süresini 0,20 yıl arttırdığını belirtiyor.
Analizlere göre, insanların yüzde 60’tan fazlası günde en az üç saatini oturarak geçiriyor; bu sayı yetişkinlerde günlük 4,7 saat. Bu sayı ise dünya çapında yaklaşık olarak yüzde 3,8 denk geliyor; yani 433.000 insanın ölümüne sebep oluyor.
Çalışılan bölgeler içinde bu konuyla ilişkilendirilen ölümler en fazla batı Pasifik’te, daha sonra Avrupa ülkelerinde, Doğu Akdeniz’de, Amerika’da ve Güneydoğu Asya’da gerçekleşmekte. En fazla orana sahip bölgeler Lübnan (yüzde 11,6), Hollanda (yüzde 7,6) ve Danimarka (yüzde 6,9) iken en düşük oranlar ise Meksika (yüzde 0,6), Myanmar (yüzde 1,3) ve Bhutan (yüzde 1,6). İspanya ise bu sıralamada ortalama aralığa düşüyor (yüzde 3,7).
Daha fazla hareket, daha az ölüm
Yapılan araştırmaya göre, oturularak geçirilen ortalama süreyi iki saate indirmek, bu sebeple gerçekleşen ölümlerin yüzde 2,3 oranında azalmasını sağlıyor. Ancak, bunda sebep-sonuç ilişkisi kurmanın mümkün olmadığı da belirtiliyor. Oturma süresi ortalamadan yalnızca yarım saat gibi kısa bir dilim için azaltılsa bile, ölümlerin yüzde 0,6’sının azalması söz konusu.
Uzun süre oturur pozisyonda kalmak-ölüm oranları arasındaki ilişki üzerinde belirleyici faktörlerin araştırılması uzmanlarca gerekli görülen bir çalışma. Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization) tarafından bu konuda yapılan birkaç çalışma vurgulanmakta.
Rezende, bu konuda dünya çapında yapılan uygulama örneklerinden bazılarını şöyle listelemiş: Okyanusya’daki bir sağlık iletişim kampanyasının, kadınların fiziksel aktivitelerini arttırmaya yönelik uygulamalar gerçekleştirmesi, İran’da bisiklet paylaşımını teşvik eden bir sistemin geliştirilmesi ve Almanya’daki sürdürülebilir ulaşım sistemi.
