Ana Sayfa Bilim Gündemi Havada süzülen örümcekler aslında elektrik yüklerini mi kullanıyor?

Havada süzülen örümcekler aslında elektrik yüklerini mi kullanıyor?

1909
0
Esinti içine balonlanma yapmaya hazırlanan bir örümcek. Tıpkı bir balerin gibi "parmaklarının ucuna yükselmiş" ve ipek ağını fırlatmak için hazır durumda. © Michael Hutchinson.
Örümcekler kanatsız olabilirler ancak, bu durum onların yerde yaşadığı anlamına da gelmez. Uygun koşullar altında, bazı örümcek türleri çok yüksek noktalara tırmanabilir, ağını paraşüt gibi kullanabilir ve esintiye doğru süzülebilir. Hava akımları tarafından uçurularak, ki Yer yüzeyinin kilometrelerce üzerinde yol aldıkları ve hatta yeni yaşam alanlarına ulaşabilmek için okyanusları bile aşabildikleri biliniyor.
Son günlerde yapılmış olan bir çalışma, balonlama olarak adlandırılan bu uçuşun ardında aslında sadece havanın olmadığını savunulmakta. 5 Temmuzda Current Biology‘de yer alan bir makaleye göre örümceklerin, Yer’in atmosferinde elektriksel yükleri karşı duyarlı olduklarını ve bu yükler tarafından uygulanan kuvvetlerin yere inmeleri için yol gösteriyor olabileceği görüşünü ortaya. Bu görünmez sinyaller, örümceklerin neden uçar gibi kalkışa geçtiklerini açıklayabilir. Eklembacaklılar, bazı günlerde topluca balon gibi havalanırken, bazı günlerde ise benzer hava koşullarına rağmen sıkıca yere bağlanmış şekilde yerde kalıyorlar.
Bilim adamları, başka bir gücün söz konusu olup olamayacağını uzun zamandır merak ediyorlardı. Belki de Dünya atmosferindeki elektrik yükleri, havada bulunan örümceklerin ipek ipliklerini paraşüt gibi kullanmalarına yardımcı olmak için itiyor olabilme ihtimali üzerinde durdular. Bu elektrik yükleri, diğer yüklü nesneleri veya parçacıkları çeken veya iten bir elektrik alanı oluşturmaktaydı.
Örümceklerin bu elektrik yüklerini algılamaları üzerine yapılan ilk deney, duyusal biyolog Daniel Robert tarafından bir laboratuvarda, elektriksel alanlar engellenerek gerçekleştirildi. Ardından, bu ip cambazı eklembacaklılar için yapay bir ortam yarattıldı ve Linyphiidae ailesine üye minik örümcekler bu yapay alana yerleştirildi. Elektrik alanının etkisinde, alanda hiç esinti olmasa bile, örümcekler balonlama yapmadan önce tıpkı bir balerin gibi parmaklarının uçlarına kalkar gibi bir davranış sergiledi. Araştırmacılar, yapay elektrik alanını kapattığında ise bu davranışı yapmayı bıraktılar.
Deneyin sonucuna göre, bilinenden farklı olarak, örümceklerin vücutlarındaki küçük tüylerin hem hava akımına hem de elektrik alanın varlığına tepki gösterdiği bulundu. Kıllar üzerilerinde hava akımı var olduğu sürece kıllar havada kalmaya devam etti. Fakat kıllar bir elektrik alanıyla karşılaştığı zaman en hızlı şekilde eski haline döndü.
Çalışma, balonlaşma öncesi uçma davranışını bir elektrik alanının varlığına bağlamakta, ancak Berlin Teknik Üniversitesi’nden Moonsung Cho aslında kalkış yapmak daha fazla bir şeyin gerekebileceğini düşünüyor. Araştırmada, bazı örümceklerin rastgele de süzülmüş olabileceği durumundan dolayı bu kalkış davranışı aslında ölçülememiş oldu. Bu yüzden daha kesin bir yargıya varılabilmesi için daha fazla deney yapılması gerektiği aşikâr gibi görünüyor.