Elinizdeki sayının kapak dosyası Prof. Dr. Kerem Cankoçak’ın “Madde nedir?” konulu çalışması. Önem verdiğimiz bir dosya bu. Çünkü “Madde nedir?” sorusunun yanıtı, bırakın 100-150 sene öncesini, orta yaşlı okurlarımızın lise ve üniversitede okuduğu zamanlardan bile çok farklı. Madde ve maddiliğe ilişkin bilgilerimiz şaşırtıcı gözlemler ve deneyler eşliğinde son yıllarda baş döndürücü bir hızla artıyor.
Karşılaştırma yapabilmek için tek bir örnek verelim: 20. yüzyılın başında Pierre ve Marie Curie ünlü buluşlarını laboratuar demeye bin şahit isteyen baraka benzeri bir binada yaptılar. O barakadan iki tane Nobel ödülü çıktı. Bugün atom-altı parçacıklara ilişkin deneyler, örneğin, İsviçre’de yeraltında konuşlanmış muazzam hızlandırıcılarla döşeli CERN laboratuarlarında, tüm dünyaya yayılmış on binlerce bilimcinin kolektif katkılarıyla yapılıyor. Neler bulunabileceğini varın düşünün…
Bilimsel sosyalizmin kurucuları Marx ve Engels, felsefelerini (Diyalektik Materyalizm ve Tarihsel Materyalizm) oluştururken dönemin üç önemli bilimsel gelişmesinin kendilerine ışık tuttuğunu söylemişlerdi: Canlıların temel yapıtaşı olarak hücrenin keşfi, Lavoisier’nin kütlenin korunumu yasası (kabaca: hiçbir şey yoktan var olmaz ve vardan yok olmaz) ve Darwin’in evrim kuramı. Onların döneminde ne atomun yapısı ne de genler ve DNA biliniyordu. Görelilik ve Kuantum kuramları ufukta bile değildi. Diyalektik Materyalist felsefe, madde hakkındaki bu kadar kısıtlı bilgilerle geliştirilmişti. Maddenin ne olduğuna ilişkin bugün ulaştığımız inanılmaz bilgi birikimi, herhalde bu felsefi yaklaşımın geliştirilmesini de gerektiriyor. Umarız dosyamız bu konuda kafa yoranlara bir parça da olsa katkı yapar.
Makale, Kerem Cankoçak’ın yakında Bilim ve Gelecek Kitaplığı’ndan çıkacak olan “50 Soruda Madde” başlıklı kitabından derlendi. Kitabın giriş kısmının bir bölümü de denebilir. Cankoçak hazırladığı kitabın diğer bölümlerinde konuya ilişkin ortaya atılmış kuramları ve yapılan tartışmaları inceliyor. Hem kapak dosyamızın hem de çıkacak kitabın ilgiyle okunacağını umuyoruz.
Bu sayıda yer alan bir diğer önemli makale İzlem Gözükeleş imzalı: “Blokzinciri uygulamaları ve geleceği”. İnternete zor bela uyum sağlamaya çalışırken, yepyeni bir internet yapısı geliyor! Sanal dünyanın devlerini (Google, Facebook, Amazon, Apple vb.), hatta mevcut para ve bankacılık sistemini tehdit eden bir yapı. Elbette bu alanda ciddi bir sınıf mücadelesi yaşanacak. Gözükeleş makalesinde neler yaşanabileceğine ilişkin ipuçları veriyor. Bu arada, Cemil Türün’ün “50 Soruda Blokzinciri” adlı kitabının da yolda olduğunu ekleyelim.
Dikkat çekmek istediğimiz diğer bir dosya Dr. Ferhat Kaya ile söyleşi. Dr. Ferhat Kaya, Helsinki Üniversitesi’nde çalışan bir paleontolog. Ayrıca Etiyopya’nın Afar bölgesinde kazılar yapan ve çok önemli buluntular sağlayan ünlü paleoantropolog Tim White başkanlığındaki ekibin de üyesi. Bilim ve Gelecek okurları Ferhat Kaya’yı geçmiş sayılarda yayımlanan makalelerinden tanıyor. Kaya, söyleşide, türümüz Homo sapiens’in geçmişi ve ataları ve kuzenleriyle ilişkilerine dair sorularımıza yanıt verdi.
Diğer makaleler ve dosyalarla birlikte yine zengin bir sayı çıkardığımızı düşünüyoruz. Umarız okurlarımız da beğenir.
***
Geçtiğimiz ay Bilim ve Gelecek’in yazarı, dostu, değerli sosyalist ve aydınlanmacı, Ateizm Derneği’nin kurucusu sevgili Dilaver Koman (Ali Gürdal)’ı kaybettik. Çok üzgünüz. Hepimizin başı sağ olsun.
Dostlukla kalın…
