Yeni Zelanda’da bulunan Canterbury Üniversitesi’nden bir grubun yeni çalışmasında, Tip Ia süpernovanın standart karanlık enerji modelindense, karanlık enerjisiz evren modeline daha uygun olduğu bulundu. Karanlık enerjinin, evrenin şu andaki maddesel içeriğinin tahminen yüzde 70’ini oluşturduğu varsayılıyor. Ancak, bu gizemli miktar, aslında bilinmeyen bir fiziğin yerini tutuyor.
Bugünkü evren modelleri, evrenin genişlemesinde gözlemlenen ivmeyi açıklamak için karanlık enerji terimine ihtiyaç duyuyor. Biliminsanları bu sonuca, uzak galaksilerdeki süpernova patlamalarının uzaklık ölçümlerinin, evrenin genişlemesinin hızlanmadığını varsaydığımız ölçümlerden daha fazla çıkmasıyla ulaşıyorlar. Buna rağmen kozmik ivmenin istatiksel olarak ne kadar anlamlı olduğu tartışılmaya başlandı. Standart Lambda Soğuk Karanlık Madde (Lambda-CDM) kozmolojisi, genişlemenin ne hızlandığı ne de yavaşladığı boş bir evren modeline karşı tartışıldı. Bu iki modelde basitleştirilmiş 100 yıllık eski kozmik genişleme yasasını -Friedmann denklemini- varsaymaktadır. Friedmann’ın denklemi, genişlemenin karmaşık yapısı olmayan özelliksiz bir çorbaya benzediğini varsayar. Fakat mevcut evren, aslında geniş boşlukları çevreleyen ve kapsayan galaksi bulutlarından oluşan karmaşık bir kozmik ağı oluşturan tabaka ve filamentler içerir.
Prof. David Wiltshire, “Geçtiğimiz tartışma önemli bir noktayı kaçırdı; eğer karanlık enerji yoksa, o zaman olası alternatif olan ortalama genişleme yasası Friedmann’ın denklemine uymayacaktır” diyor.
Standart Lambda-CDM kozmolojik modeli ile boş evren modelini karşılaştırmaktansa, yeni araştırma Lambda-CDM’de süpernova verilerinin uyumu ve “timescape kozmolojisi” olarak adlandırılan ve karanlık enerji içermeyen farklı bir modeli karşılaştırıyor. Modelde, galaksilerdeki gözlemciler tarafından taşınan saatler, evrendeki yapının öbekliliği belirgin hale geldiğinde, ortalama genişlemeyi en iyi açıklayan saatten farklı oluyor. Birinin hızlanan genişleme sonucuna varması ya da varmaması, kullanılan saate bağlı kalıyor.
Timescape kozmolojisi en büyük süpernova veri kataloguna Lambda-CDM kozmolojisinden birazcık daha iyi uyum sağlıyor. Ne yazık ki istatistiksel kanıtlar, bir modelin veya diğerinin lehine kesin olarak karar verilmesini sağlayacak kadar güçlü değil; ama Avrupa Uzay Ajansı’nın Öklid uydusu gibi gelecekteki görevler, standart kozmoloji ve diğer modelleri ayırt etmeye ve biliminsanlarının karanlık enerjinin gerçek olup olmadığına karar vermesine yardımcı olacak. Buna karar vermek, süpernovaların özelliklerini de daha iyi anlamamızı sağlayacaktır. Yeni çalışma, yalnızca bir genişleme kanunu uygulanırsa, kaçırılan önemli beklenmedik etkileri gösterdiği için önemli.
Sadece bir oyuncak model olarak bile timescape kozmolojisi, mevcut anlayışımızı test etmek için güçlü bir araç sağlıyor.
