ExoMars Trace Gas Orbiter, kızıl gezegen Mars’ın ilk görüntülerini yeni yörüngesinden göndermeye başladı.
Uzay aracı birkaç hafta önce, birincil hedefi Mars’taki aktif jeolojik veya biyolojik aktiviteye bağlı olabilecek gazları araştırmak üzere 400 km’lik dairesel bir yörüngeye yerleşti.
Yörünge uydusunun Renk ve Stereo Yüzey Görüntüleme Sistemi enstrümanı olan CaSSIS (Colour and Stereo Surface Imaging System), test gözlemleri esnasında, yüzeyde yer alan bir çarpma kraterinin bir kısmına ait olan çok heyecan verici bir görüntü aldı. Kamera, 20 Mart’ta çalıştırıldı ve 28 Nisan’da ana görevi için test edildi.
Kameranın ana araştırmacısı olan İsviçre’deki Bern Üniversitesi’nden Nicolas Thomas, “Test aşamasının başlangıcında ve birkaç küçük sorundan sonra enstrümana yeni bir yazılım aktardık, enstrüman şimdi sağlıklı görünüyor ve çalışmaya hazır” dedi.
Görüntü, Kuzey Yarıküre‘de yer alan ve tüm yüzeye nazaran yüksekte bulunan 40 km uzunluğa sahip olan Korolev Krateri’ni içeriyor. Kraterin kenarındaki parlayan şey ise, bildiğimiz su buzu.
Verilerin kalibrasyonu üzerine çalışan CaSSIS bilim ekibinin bir üyesi olan Antoine Pommerol’ün aktardığına göre; “Bu görüntünün, aydınlatma şartlarını ne kadar iyi verdiğini görmek bizi gerçekten çok mutlu etti. Bu bize, CaSSIS’in Mars’taki karbondioksit ve su döngüleri çalışmalarına büyük katkıda bulunabileceğini gösteriyor.”
Görüntü, 15 Nisan’da neredeyse aynı anda çekilen farklı renklerde üç görüntünün bir araya getirilmesinden oluşmaktadır.
Nicolas Thomas, “Görüntü üretim sürecini tamamen otomatikleştirmeyi amaçlıyoruz” diyor ve “Bunu başardıktan sonra, verileri analiz için bilim topluluğuna hızla dağıtabiliyor olacağız” diye ekliyor.
Ekip, ayrıca düzenli olarak verileri kamuya açmak üzerine bir çalışma da planladıklarını belirtiyor.
Uydunun kamerası, Trace Gas Orbiter veya daha kısa haliyle TGO’nun iki tayfölçer ve bir nötron detektörünün de aralarında bulunduğu dört enstrümanından biridir.
Tayfölçerler, bilimsel çalışmalarına 21 Nisan’da, uzay aracının atmosferin ilk “kokusunu” almasıyla, başladı. Bu koklama olayı gerçekte, her molekülün kendine has olan “parmak izleri’nin atmosferdeki gazların kimyasal bileşimini ortaya çıkarması sonucunda, tayflöçerlerin atmosferde bulunan moleküllerin güneş ışığını nasıl soğurduğunu incelemesi durumudur.
Atmosferde, özellikle nadir bulunan veya henüz keşfedilmemiş maddelerin ayrıntılarını ortaya çıkarabilmek için uzun bir veri toplama zamanına ihtiyaç duyulacaktır. Adından da anlaşılacağı gibi, gaz izleri yalnızca çok küçük miktarlarda bulunurlar. Yani, gezegenin atmosferinin hacminin yüzde birinden daha azı diye de özetlenebilecek miktardadırlar. Uydu özellikle, aktif biyolojik veya jeolojik aktivitenin bir işareti olarak sayılan metan ve diğer gazların kanıtlarını arayacaktır.
Kamera zamanla, gaz izlerinin kaynaklarından yola çıkarak, bu gaz izlerini kullanarak yüzeydeki özelliklerin karakterize edilmesine yardımcı olacaktır.
ESA’nın TGO projesinde biliminsanı olarak yer alan Håkan Svedhem, “Bu muhteşem uzay aracı ile sonunda Mars’tan veri toplamaya başladığımız için çok heyecanlıyız. “Şimdiye kadar gördüğümüz deneme görüntüleri çıtayı kesinlikle yükseltiyor” diyor.
ExoMars programı, ESA ve ROSCOSMOS arasındaki ortak bir çabanın ürünüdür ve Trace Gas Orbiter, programda yer alan iki misyondan birinci olandır. Bir yüzey bilim düzeneği ve yeni bir keşif aracı içerecek olan bir sonraki fırlatmanın 2020 yılında yapılması üzerine karara varılmıştır.
