Darwin’in beş yıllık gezisinin sonuçları neyi sağlamıştır? Tutulan notlar, yapılan sayısız gözlemler, tüm canlı ve cansızlara ait binlerce örneğin faydası nedir? Bu tür çabalar birçok kişiye anlamsız gelebilir. Bu gezi sonrasında, evrim teorisinin temelleri atılmış ve türlerin kökeni kitabı ile insanlığa yaşamın tarihsel kökenine ilişkin önemli şeyler anlatılmıştır ama bu gezinin asıl değeri “gözleme dayalı […]

Yazının başlığı rahatsız edici olabilir, çünkü Covid-19 salgını nedeniyle yüzlerce insanımızın yaşamını yitirdiği ve binlerce kişinin hastalığa yakalandığı bir ülkede “Hangi aşıyı olsam?” sorusu şımarıkça duruyor. Elbette “en iyi aşı ulaşılabilen aşıdır”. Bir arkadaşımdan öğrendim, kendisine aşı tercihi yapma hakkı tanınmış, karar vermekte zorlanıyordu. O konuşmada aklıma gelen bir olasılık problemini paylaşmak istiyorum. Aşı olmayanların […]

Türkiye Selçukluları idari sisteminde sultanlar, melikler, ikta sahipleri ve amiller (valiler) gibi üst düzey yöneticiler, köyleri yıllık belli bir meblağ karşılığında dehkan denilen köy sahiplerine satıyor veya icara veriyorlardı. Dehkanlar, sahibi oldukları köylere celbettikleri çiftçi ve işçileri veya konar-göçer bir topluluğu yerleştiriyor ve onların belli usul ve esaslar dairesinde üretim yapmalarını sağlıyor ve iş hayatlarını […]

Çeviri: Onurcan Ülker “Mao’nun Çin’inin Şistozomiyazı Ortadan Kaldırdığını Nasıl Yalan-Yanlış İddia Ettiğinin Öyküsü” başlıklı bir makale okuduğumda şaşkınlığa uğradım. Yazar tarafından ortaya atılan iddialar çarpıcı ve dikkat çekiciydi. Ne ki bunlar, Çin’deki ve Çin dışındaki bilim camiası tarafından uzun süredir ortaya konan temel olgulara taban tabana ters düşüyordu. Yazıda, bu iddiaların bazıları kısaca tartışılacak. Okuyacağınız […]

Çeviren: Ebru Oktay Çocuk felcinin üstesinden gelerek halkın sevgisini kazanmış Dr. Jonas Salk, bir gazetecinin aşının patentinin kime ait olacağını sorduğunda, “İnsanlar sanırım. Patent diye...

İnsanlığın kültürel evrimi her bir insanı her şeyi görebilecek, gerekli her şeyi bilebilecek, her an her yerde (bulunamasa bile) görünebilecek güçte gerçek özne, gerçek yaratıcı düzeyine yükseltmiştir. Başlangıçta göklerde makrokozmosda egemen efendi tanrının ruhu(¹) vardı – gitti bitişinde yeryüzünde elimizde kala kala evrimin yaratıcı (dna, rna) yok edici (bakteri, virüs) mikrokozmosu kaldı(²) 1 Kasım 2020 […]

Ülkedeki baskılara karşı olduğunu söyleyen Deniz Özgün’ün yaşıtı binlerce üniversite öğrencisi bu baskıya karşı durmak için onlarca yol deniyor. Alternatif üniversite konferansı yapıyorlar, dergi çıkarıyorlar, yazıyorlar, okuyorlar, baskılara karşı örgütleniyorlar vb… Bu yüzden yargılanıyorlar, okullarından atılıyorlar, polis şiddetine maruz kalıyorlar. Peki ya akademik özgürlük? YÖK’ün olduğu bir yerde, ya da bırakın YÖK’ü bir şirketin sahibi […]

Düşün hayatı üzerindeki özel mülkiyet yapısı rahatlıkla göze çarpmaktadır. Ancak bunun yalnızca telif hakkı veya atıf yapma üzerinden algılamak hatalıdır. Bilginin üretimi doğrudan özel mülkiyetin konusu haline gelmiştir. Özel mülkiyet bilgiyi üretene ait olabileceği gibi, onun boyunu aşan bir kurumsallığa da ait olabilir. Bilginin oluşumu, metalaşması ve aktarımı, özel mülkiyetin gelişmesi ve yavaş yavaş akademik kurullara […]

“Yeşil bitkiler” ya da Latince adıyla Archaeplastida kladı, ökaryot canlılar içerisinde kırmızı suyosunlarını, yeşil suyosunlarını ve karasal bitkileri (Bitkiler Alemini) kapsayan gruptur. Tamamen tekhücreli yaşayanlardan basit ve karmaşık kolonilere ve gerçek çokhücrelilere kadar uzanan çok geniş bir çeşitlilik gösterir. Canlıların modern sınıflandırılması canlıları evrimsel akrabalık ilişkilerine göre gruplandırma işidir. Genel olarak, daha büyük birimler (şube, […]

Matematik Köyü’nden söz ediyorum. Köy’de her yaz iki hafta boyunca katıldığım akşam yemeklerinin ilginç yanlarını ve o yemeklerdeki sohbetlerde ele alınan birkaç soruyu paylaşmak istiyorum. Günü ders vererek, ders izleyerek ve çalışarak geçiren matematikçilerin akşam yemeği için masaya oturduklarında sohbet konusunun matematiksel içerikli olması doğaldır, ama eğer o masada Köy’ün Muhtarı bulunuyorsa matematik hakkında konuşulmaz […]