Manisa ve Denizli ve çevresinde büyük depremler yanı sıra zaman zaman kuvvetli depremler içeren ve uzun süren yoğun deprem etkinlikleri yaşanıyor. Bunların bazılarında büyüklüğü 5.5 büyüklüğüne varan depremler de oluyor. Bazıları daha uzun sürüyor. Halkı endişeye ve daha büyük deprem beklentisine sokuyor. Batı Anadolu’nun bu bölgesinde daha önceki yıllarda olmuş ve hasar ve can kayıplarına neden olan önemli depremler var: 1965 Denizli (5.7), 1969 Demirci (5.9), 1970 Alaşehir (6.5), 1970 Gediz (7.2). Geçmişte bölgede yaşanan bu hasar yapıcı ve kayıplara neden olan depremler yanı sıra son 6 yılda Manisa ilinin Soma, Akhisar, Saruhanlı ve yakın çevresini etkileyen yoğun deprem etkinlikleri var. Bu alanda 3 Temmuz 2016, 12 Eylül 2016, 27 Mayıs 2017 ve 22 Ocak 2020 tarihlerinde başlayan ve uzun süren dört tane yoğun deprem etkinliği yaşandı (Şekil 1). Ocak 2014-Haziran 2020 arasında Akhisar ver çevresinde büyüklüğü 2.0’den büyük 2.608 deprem oldu. Bunlardan 2.251 tanesinin büyüklüğü 2.0 ile 2.9 arasında, 311 tanesinin büyüklüğü 3.0 ile 3.9 arasında, 42 tanesinin büyüklüğü 4.0 ile 4.9 arasında ve 4 tanesinin ise büyüklüğü 5.0 ile 5.4 arasındadır (Şekil 2).
Batı Anadolu Gediz Çöküntü (Graben) Havzası’nın genişleme tektoniği rejimi etkisi altında kalan Akhisar ve çevresi deprem aktivitesi yüksek bir bölgedir. Havzanın sınırlarını denetleyen normal fayların tavan blokları üzerinde gelişen çok sayıda birbirine karşılıklı yerleşmiş antitetik ve sintetik* normal faylar vardır. Gediz Çöküntü Havzası sınırlarındaki normal fayları kesen doğrultu atımlı faylar nedeniyle ana faylar ötelenmeli yapılar sergilerler. Havza sınırlarını belirleyen ana faylara ek olarak (Çizelge 1) antitetik, sintetik ve doğrultu atımlı fay parçalarından oluşan bu karmaşık genişleme tektoniği rejimi altındaki bölgede sıkça yoğun, hatta fırtınaya dönüşen ve uzun süren deprem etkinlikleri gözlenmektedir.
Bölgede daha önce yaşanan yoğun deprem etkinliklerine en son 26 Haziran 2020 tarihinde olan 5.2 büyüklüğündeki bir deprem daha eklenmiştir. Bu son deprem 3 Temmuz 2016 ve 27 Mayıs 2017 tarihindeki deprem etkinlik alanında yer almaktadır (Şekil 1). 26 Haziran 2020 tarihindeki 5.2 büyüklüğündeki depremin fay mekanizması çözümü, 27 Mayıs 2017 depreminin çözümüyle aynı olup KB-GD yönelimli normal hareketin sürdüğünü göstermektedir.
Sözünü ettiğimiz dört deprem etkinliğinden en etkili olan Akhisar deprem fırtınasını yaratan 22 Ocak 2020 tarihli 5.4 büyüklüğündeki deprem ile, 12 Eylül 2016 tarihli deprem fırtınalarındaki 4.0’den büyük depremlerin analizlerine göre bu etkinliklerin küçük normal fay bileşeni olan doğrultu atımlı faylar tarafından oluşturulduğu görülmüştür. Nitekim her iki deprem etkinliğinin uzanımı KB-GD doğrultusunda olup fay mekanizması çözümleriyle uyumludur.
Farklı sismoloji merkezlerinin beyan ettiği mekanizma çözümlerinde normal fay bileşeni ile doğrultu atımlı fay bileşeni değerleri arasında bazı farklılıklar olmaktadır. Bölgedeki deprem istasyon sayısındaki yetersizliğin veya kullanılan hesap yöntemlerinin farklılıkları böyle sonuçların nedeni olabilir.
Gediz Çöküntü Havzası’nın kuzey kolu üzerindeki bu deprem fırtınaları bölgesinde karmaşık bir deprem kinematiği gelişmektedir. Batı Anadolu’nun genişleme zonundaki bu deprem fırtınalarının gelişen tektonik süreçlerle ilişkisinin ayrıntılı araştırılması genişleme tektoniği hakkında önemli sonuçlar verebilir.
*Ana fayın tavan bloğunda gelişen ve ana fay ile aksi tarafa eğimli olan faylara Antitetik faylar, ana fayın taban bloğunda gelişen ve ana fay ile aynı tarafa eğimli olan faylara da Sintetik faylar adı verilir.
