Araştırmacılar, doğal öldürücü hücreler veya doğal katil hücreleri (natural killer (NK) cells) olarak bilinen bağışıklık sistemi elemanlarının farklılaşmasında kritik bir rol oynayan geni tespit etti. Science Immunology dergisinde yayınlanan makalede ekip, doğal öldürücü hücrelerin transkripsiyonel (protein üretim, gen anlatım süreci) ve epigenetik (gen anlatımına çevrenin etkisi) profilini çıkardı. Araştırmacılar aynı zamanda doğal öldürücü hücrelerin bağışıklık sisteminde oynadığı rolü de makalelerinde tartışıyor.
Doğal öldürücü (NK) hücreler, bağışıklık sisteminin çok önemli bir parçasıdır. Virüs kaynaklı enfeksiyonlar ve kanser gelişimi gibi durumlara bağışıklık yanıtı verilmesinde kritik bir rol oynarlar. Araştırmacılar doğal öldürücü hücrelerin nasıl farklılaştığını daha iyi anlamaya çalıştı. Araştırma sırasında doğal öldürücü hücrelerin bağışıklık yanıtında daha spesifik roller oynamasına olanak sağlayan bir gen anlatımı değişikliğine uğradığı görüldü.
Doğal öldürücü hücrelerin işlev görebilmesi için çeşitli faktörlerin (inhibitörler, reseptörler) bir araya gelmesi gerekir. Bu nedenle NK hücrelerinin işlevi, diğer hücrelerden aldıkları sinyallere bağlıdır. Araştırma bu duruma ek olarak NK hücrelerinin işlevinin, faklılaşmalarına da bağlı olduğunu gösterdi. Farklılaşmanın gerçekleşebilmesi için hücrelerin özelliklerini ve farklılaşma sürecini kontrol eden hücre içi mekanizmalar olmalıdır. Bu mekanizmalar ise genetik materyalimizde ve onun işlenme sürecinde saklıdır. Araştırmacılar mekanizmaları daha iyi anlamak için epigenetik ve transkripsiyonel çalışmalar yürüttü.
Epigenetik, genetik materyalde dizi değişikliği olmaksızın, çevreden gelen bazı kimyasallar etkisiyle (Asetillenme, metillenme, deasetillenme,…) gen anlatımının değişmesi, dolayısıyla üretilen protein yapılarının fonksiyonunun ve etki etme biçimlerinin değişmesi olarak nitelendirilir. Bu durum çevrenin metabolizmamız üzerindeki etkisini göstermektedir. Transkripsiyon ise, gen anlatım sürecinin (protein üretimi) başlatıcı unsurudur. Araştırmacılar, NK hücrelerinin farklılaşma sürecinin Bcl11b adlı bir transkripsiyon faktörü tarafından kontrol edildiğini tespit etti. Ayrıca mutasyon nedeniyle Bcl11b’de gerçekleşen ifade kaybının NK hücrelerinde fonksiyon kaybına neden olduğu da raporlanmıştır.
Biliminsanları NK hücrelerinin işlevinin bağışıklık sisteminin bir diğer önemli elemanı olan T hücrelerinin işlevini tamamlayıcı bir role sahip olduğuna da ifade ediyor. Bulguların, bağışıklık sisteminin çalışma biçiminin daha iyi anlaşılmasına yarar sağlayacağı düşünülmektedir.
Kaynak: https://medicalxpress.com/news/2021-03-gene-critical-role-natural-killer.html
