Monash Üniversitesi’nden jeologlarca yürütülen uluslararası bir araştırma, Dünya üzerindeki ilk kıtaların nasıl oluştuğuna ilişkin yeni bir bakış açısı öneriyor.
Dünya 4,5 milyar yıldan fazla bir süre önce oluşmuş olsa da, gezegenin kıtasal kabuğunun en eski korunmuş kısımları 3,6 ila 4 milyar yıl öncesine dayanmaktadır. Nature Communications‘da yayınlanan araştırmanın başyazarı Dr. Jack Mulder, “Kabuk parçalarının oluşmaya başlamasının neden yarım milyar yıldan fazla sürdüğü, kıtaların kökenine ilişkin anlayışımızda hâlâ bir bilinmeyen” açıklamalarında bulundu.
Dr. Mulder ve araştırma ekibi, bu konuyu ele aldıkları çalışmalarında, Batı Avustralya’daki Yilgarn Kratonu’ndan alınan 3,2 ila 4,2 milyar yıllık mikroskobik mineral zirkon tanelerini analiz etti.
Yerkabuğu iki farklı süreçle oluşabilir: Önceden var olan kabuğun yeniden eritilmesi veya Dünya’nın altında yatan mantonun erimesi. Bu süreçleri, zirkon tanelerinin hafniyum izotopik bileşimi takip edebilir.
Dr. Mulder, “Elde edilen yeni veriler, 3,75 milyar yıl önce Yilgarn Kratonu zirkonlarının hafniyum izotopik bileşiminde çarpıcı bir değişim olduğunu gösteriyor. Daha eski zirkonlar, yalnızca eski kabuğun yeniden eritilmesiyle elde edilen magmalarda oluşan zirkonlardır. 3,75 milyar yıl önceden itibaren zirkon içeren magmalar, -en azından kısmen- Dünya’nın mantosundan elde edilmeye başlandı. Zirkon kapsüllerindeki izotop kaymasının zamanı, günümüzün Yilgarn Kratonu’ndaki korunmuş en eski kabuğun oluştuğu zamanla örtüşmektedir” dedi.
Mulder ve araştırma ekibi, bu örtüşmeyi şöyle açıklıyor: “Magma Dünya’nın manto tabakasından çıkarıldığında, kabuğun altında yatan kalıntı kuru, sert ve en önemlisi de sıvı yüzeyinde kalma eğilimindedir. Bu, bir süngeri sıkmaya benzer.”
Dr. Mulder, bu noktadan hareketle “Eriyik haldeki mantodan oluşan yüzer omurgalar, eski kıtaları, Dünya’nın derinliklerine dalmaktan koruyan ‘cankurtaran salı’ gibi çalışmış olabilir. Sonuçlarımız, 3,75 milyar yıl önceki kabuk oluşumunun yapısında, kıtasal kabuğunun oluşumunu kolaylaştıran temel bir değişime işaret etmektedir” açıklamalarında bulundu.
Dr. Mulder, günümüz kıtalarının etrafında büyüdüğü bu eski kabuk çekirdeklerinin, erken Dünya’nın iklimi, atmosferi ve okyanus kimyası üzerinde derin bir etkisi olduğunu ve yaşamın kurulmasına zemin hazırladığını belirtiyor.
Kaynak: https://phys.org/news/2021-06-international-reveals-insight-continents.html
