Bu herkes için ama özellikle çocuklar için zararlı bir durum. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu iklim değişikliğini çocuk hakları krizi olarak adlandırıyor. Örgüt, dünya çapında 1 milyar çocuğun – tüm çocukların neredeyse yarısı – iklim değişikliğinin etkileri açısından son derece yüksek risk altında olduğunu tahmin ediyor. Bu, bu çocukların sağlığını şimdi ve yaşamları boyunca tehdit ediyor.
Columbia Üniversitesi’nden çevre sağlığı bilimcisi Frederica Perera, çocukların fetal dönemden ergenliğe kadar devam eden gelişiminin, çevre üzerinde iklimle ilgili etkilerden kaynaklanan sağlık zararlarına karşı özellikle savunmasız olmalarının bir nedeni olduğunu söylüyor.
1998’de Columbia Çocuk Çevre Sağlığı Merkezi’ni kuran Perera Science News, iklim değişikliği ve çocukların sağlığı ve esenliği, kimin en yüksek risk altında olduğu konusundaki eşitsizlikler ve bu erken zararların yaşam boyu sağlığı neden tehlikeye attığı hakkında konuştu.
SN: İklim değişikliğinin ısı dalgaları ve orman yangını dumanı gibi çevre üzerindeki etkiler çocukların sağlığını nasıl etkiler?
Perera: İklim değişikliğinin ve hava kirliliğinin çocuklar üzerindeki etkilerinden bahsederken aslında bebeklik, çocukluk ve hatta ergenliğin yanı sıra cenin dönemini de hesaba katmamız gerekiyor çünkü beyin ve diğer sistemler tüm bu dönemlerde gelişiyor.
Çok sayıda sağlık riski vardır. Şiddetli sıcaklar erken doğumlara sebep oluyor ve bebeklerle çocuklarda ısıya bağlı ölümlere, hastalıklara neden oluyor. Çocuklar aynı zamanda şiddetli hava olaylarından da mustarip. Fiziksel yaralanma ve ayrıca psikolojik travma yaşıyorlar. İklim değişikliği nedeniyle daha uzun polen mevsimleri daha fazla alerjiye ve astıma neden oluyor. Orman yangını dumanını solumak astım ataklarını arttırır. Dünyanın belirli bölgelerinde kuraklık nedeniyle gıda güvensizliği ve büyüme geriliği sorunu var. Böcekler ve diğer vektörler tarafından yayılan bulaşıcı hastalıklar, keneler ve sivrisinekler menzillerini genişlettikçe artmaktadır.
SN: Çocukların iklim değişikliğinin etkilerinden yetişkinlere göre daha yüksek risk altında olmasının bazı fizyolojik nedenleri nelerdir?
Perera: İlk olarak, toksik kirleticiler, iklimle ilgili şoklar ve stres etkenleri tarafından bozulmaya karşı savunmasız olan cenin dönemi, bebeklik ve çocukluk döneminde çok hızlı ve karmaşık gelişimsel programlama var. İkinci bir nokta, bebeklerin ve çocukların, yetişkinlerde onları toksik maruziyetlere karşı korumak için işleyen aynı tam işlevli biyolojik savunma mekanizmalarına sahip olmamasıdır.
Isı açısından, şiddetli ısı dalgaları sırasında çocukların çekirdek vücut sıcaklığını kontrol etme becerileri daha azdır. Gençler, sıcağa bağlı hastalıkların erken belirtileri olduğunda, sıvı alımı ve bakım için biz yetişkinlere bağımlıdırlar.
Hava kirliliği ve orman yangınlarından çıkan duman ile ilgili olarak, çocuklar artan maruz kalma nedeniyle özellikle savunmasızdır. Genellikle dışarıda daha fazla zaman geçirirler. Çocukların akciğer yüzey alanı daha geniştir ve bu nedenle yetişkinlere göre vücut ağırlığının kilogramı başına daha fazla hava solurlar. Çocukların burunları solunan partikülleri filtrelemede daha yetersizdir. Bu yüzden bu partiküllerin daha büyük bir oranı akciğerlerin derinliklerine nüfuz eder. Dar hava yolları iltihaplanma etkilerine daha yatkındır ve bu da daralma ve nefes almada zorluk ile sonuçlanır.
SN: İklim değişikliği çocukların ruh sağlığını nasıl etkiler?
Perera: İklim değişikliği ruh sağlığını hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkiliyor. Şiddetli fırtınalar, seller ve orman yangınları yaşayan çocuklarda yüksek oranda depresyon ve ayrıca travma sonrası stres bozukluğu belirtileri görülür.
Ancak çocuklar doğrudan böyle bir felaket yaşamamış olsalar bile iklim kaygısından etkileniyorlar. 10 ülkeyi kapsayan bir ankette çocukların ve gençlerin yüzde 50’den fazlası iklim değişikliği konusunda çok endişeli veya aşırı endişeli hissettiklerini ve bu kaygının günlük yaşamlarını olumsuz etkilediğini söylediler.
SN: Hangi çocukların çevre üzerindeki iklimle ilgili etkilerden en fazla risk altında olduğu konusunda ne tür eşitsizlikler var?
Perera: Tüm çocuklar savunmasızdır, ancak dediğimiz gibi, bazı çocuklar ilk önce ve en kötü şekilde incinir. Bu, küresel olarak yüksek gelirli ülkelerle karşılaştırıldığında düşük gelirli ülkeler açısından ve ayrıca beyaz olmayan toplulukların ve düşük gelirli toplulukların orantısız bir şekilde hava kirliliğine ve şiddetli ısıya daha fazla maruz kaldığı Amerika Birleşik Devletleri için de geçerlidir. Örneğin burayı ele alırsanız, ana otoyollar, otobüs ve kamyon depoları, endüstriyel tesisler ve enerji santralleri gibi kirletici kaynaklar orantısız bir şekilde renkli toplulukların ve düşük gelirli toplulukların içinde ve yakınında bulunuyor. Redlining( haritada sigorta teminatı verilmeyecek bölgenin işaretlenmesi) gibi ayrımcı politikalar kentsel ısı adaları yarattı.
Fakirlik ve ırkçılıkla birleşen orantısız maruz kalmanın hastalık oranlarındaki eşitsizliklere katkıda bulunduğunu görüyoruz. ABD’de, Siyah çocuklarda astım yaygınlığı ve bebek ölüm oranları, beyaz çocuklarda görülen oranların iki katıdır. Beyaz kadınlara kıyasla Siyah kadınlar arasında da erken doğum oranı yüzde 50 daha yüksek.
SN: Çocuklara verilen bu erken sağlık zararları, ilerideki yaşamları için ne anlama geliyor?
Perera: Bu erken zararların ve hasarların uzun vadeli etkileri olduğunu biliyoruz. Solunum koşulları aynı biçimde devam edecektir. Şiddetli veya inatçı astımı olan çocuklar, kalıcı hava akımı obstrüksiyonu ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı riski altındadırlar. Hava kirliliği ve ayrıca doğum öncesi veya yaşamın erken döneminde yetersiz beslenme ile ilişkili azalan entelektüel işlevsellik, öğrenme yeteneğini etkiler ve bu da başarılı olma ve topluma katkıda bulunma becerisini etkiler. Genç yaşta yaşanan iklim değişikliği şoklarından ve diğer olumsuz olaylardan kaynaklanan stres ve travma, yaşam boyu ruh sağlığını etkileyebilir.
İklim değişikliği ve hava kirliliğinden kaynaklanan bu erken sağlık zararlarının uzun vadeli sonuçları hakkında düşünmeliyiz. Fosil yakıt emisyonlarını ortadan kaldırmaya yönelik politikalara ve diğer müdahalelere baktığımızda, muazzam sağlık ve buna bağlı ekonomik faydalar görüyoruz. Çocuklar bundan en kazançlı çıkacak gurup olacaktır.
