Hazırlayan: Elif Esen
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi uzak süpernovaların gözlemlenmesi yoluyla evrenin genişlemesinin hızlandığını keşfeden iki grubu Fizik Dalında Nobel Ödülü’ne layık gördü. Ödülün yarısını Kaliforniya Üniversitesi’nden Saul Perlmutter kazanırken, diğer yarısı ise Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Brian P. Schmidt ve Johns Hopkins Üniversitesi’nden Adam G. Riess arasında bölüşüldü.
Robert Frost şöyle yazmıştı: “Bazıları dünyanın ateşte, bazıları ise buzda son bulacağını söylüyor”. Evrenin nihai kaderi ne olacak? Bu yılki Nobel Ödülü sahibi fizikçilerin dediğine göre, muhtemelen donarak sona erecek! Bu ekip süpernova diye adlandırılan patlayan yıldızlar üzerinde yaptıkları çalışmalarda evrenin giderek artan bir ivmeyle genişlediğini keşfettiler. Bu keşfin sonuçları ödül sahiplerinin kendilerine bile sürpriz oldu.
1998’de iki araştırma grubunun sunduğu yeni sonuçlar kozmolojiyi temelinden sarstı. Bu ekiplerden biri 1988’de kurulan ve Saul Perlmutter’ın başkanlığını yaptığı grup iken, diğeri ise 1994’te kurulan ve Brian Schmidt’in başkanlığını yaptığı, Adam Riess’in de önemli bir rol aldığı ekiptir.
Bu iki araştırma ekibi, en uzak noktada bulunan süpernovanın yerini belirleyerek evrenin haritasını çıkarmak için yarıştılar. 1990’larda yeryüzü ve uzay için ultra gelişmiş teleskopların, gelişmiş bilgisayar sistemlerinin ve yeni dijital görüntüleme sensörlerinin (CCD, 2009 Nobel Fizik Ödülü) geliştirilmesinin ve üretiminin artmasıyla bu kozmolojik bulmacanın çözümüne yönelik daha fazla parçanın eklenmesine olanak sağladı.
Araştırmacılar süpernovaların özel bir türü olan “la supernova”yı kullandılar. Bu süpernova çok eski kompakt bir yıldızın patlamasıyla oluştu ki bu yıldız dünya kadar küçük fakat güneş kadar ağır bir yıldızdı. Böyle bir süpernova patlaması bütün bir galaksi kadar ışın yayabilir. Sonuçta bu iki araştırma grubu ışığı beklenenden daha zayıf olan 50’ye yakın uzak süpernova keşfetti ki bu da evrenin genişlemesinin hızlandığına işaret ediyor. Araştırmalar sonucunda bilim insanları her iki grubun da aynı sonuca ulaştığı gerçeğinde birleştiler.
Neredeyse bir yüzyıl boyunca, evrenin yaklaşık 14 milyar yıl önce meydana gelen Büyük Patlama sonucu genişlediği bilinmekteydi. Bunun yanında, bu genişlemenin giderek hızlandığının keşfedilmesi oldukça şaşırtıcı oldu. Eğer genişleme hızlanmaya devam ederse, evrenin sonu donmak olacak.
Bu hızlanmanın karanlık enerjiden kaynaklandığı düşünülmekte, fakat karanlık enerjinin ne olduğu muamma olmaya devam ediyor. Bilinen şu ki karanlık enerji evrenin dörtte üçünü oluşturmaktadır. Bu nedenle, 2011 Nobel Fizik Ödülü sahiplerinin bulguları bilinmeyen evreni açıklamaya yardımcı olacak. Ve artık her şey tekrardan mümkün.
Kaynak: 18.10.2011 tarihinde http://www.sciencedaily.com/releases/2011/10/111004091704.htm adresinden derlenmiştir.
