AIDS epidemik salgınının hiçbir zaman gözlenemediğini iddia eden, AIDS’in HIV kaynaklı olduğu teorisinin kabulünün AIDS araştırmalarını ve önlenmesine yönelik tedavileri domine etmesine rağmen, herhangi bir ilaç, aşı ya da tedavi yönteminin bulunamamasından dem vurarak, HIV’in AIDS’e yol açtığını reddeden bir makale yayınlandı. HIV’in AIDS’e yol açtığına dair bir kanıt olmadığını iddia eden bu derleme türündeki tartışmalı makale 2009’da ilk yayınlandığında gelen tepkiler yüzünden geri çekilmesine rağmen bu kez, hem de hakemli bir dergide yayınlanmayı başardı.
Makalenin güncellenmiş hali, HIV ile AIDS arasındaki bağlantıyı reddetmesiyle tanınan Kaliforniya Üniversitesi Berkley kampüsünden Prof. Dr. Peter Duesberg önderliğindeki bir yazar ekibi tarafından geçen ay İtalyan Anatomi ve Embriyoloji Dergisi’nde (IJAE) yayınlandı.
Makalenin taslak hali iki hakem tarafından incelenmiş. Bunlardan biri derginin baş editörü, İtalya’nın Floransa Üniversitesi’nde hücre anatomisi konusunda uzman Paolo Romagnoli. Başta gelen AIDS araştırmacıları ve AIDS gönüllüleri makalenin hakem incelemesini nasıl
geçtiğini sorguluyorlar. Makalenin yayınlandığı derginin çok az bir kesim tarafından bilindiğini, bilimsel güvenilirliği sorgulanır olduğunu düşünmekteler. Daha önce makale ile ilgili endişelerini dile getiren Güney Afrika’daki AIDS Tedavi Hareketi Kampanyası’ndan Nathan Geffen de HIV’ın AIDS’e yol açmadığı tezini bilimsel bulmadığını ve hakem incelemesini geçememiş olması gerektiğini söylemekte. Makalenin yayınlanmasına izin veren hakemlerden, derginin baş editörü Paolo Romagnoli de makalenin ilk versiyonun 2009 yılında Medikal Hipotezler adlı dergiden yalan yanlış veriler içermesinden değil, gereğinden fazla tartışmaya yol açacağı ihtimali nedeniyle geri çekildiğini, fakat kendi dergisinin –IJAE– okuyucularının kendi fikirleri doğrultusunda makaleyi değerlendireceklerini, spekülatif değerlendirmelerin ya da sonuçların, sunulan veriler ile tutarlılık gösterdiği sürece bir çalışmanın reddi için bir sebep olamayacağını düşündüğü için yayınlanmasında bir sakınca görmediğini dile getirmiş.
Derlemenin 2009 versiyonu, Medikal Hipotezler adlı dergiden çekilmesine neden olacak kadar tepki toplamış ve ikinci kez hakem incelemesine sokularak, ilk seferde kabul edilmesine rağmen, ikinci incelemeden geçemeyerek, yayından kaldırılmış. Kaldırılma nedeni olarak, makalenin kalitesi ve küresel olarak toplum sağlığını olumsuz biçimde etkileyecek sonuçlar doğurabileceği gösterilmiş.
Yaşanan gelişmelerin bir etkisi olarak derginin yayıncısı Elsevier şirketi, Medikal Hipotezler adlı derginin de artık hakem incelemeli olmasına karar vermiş, hatta buna direnen editörün -Bruce Charlton- görevine son vermiş. Bu sırada Kaliforniya Üniversitesi de boş durmamış ve Prof. Duesberg hakkında görevini kötüye kullanmaktan soruşturma açmış, fakat Duesberg sonradan aklanmış.
Güncellenmiş hali de olsa bu tartışmalı makaleyi yayınlamayı başaran Prof. Duesberg’e göre ise, durum, AIDS’in bilimsel temelleri konusunda uzun süredir yürüttükleri istatistiksel araştırmanın yeni bir zaferi.
Prof. Duesberg güncellenmiş makalenin, 2009’da yayından kaldırılan versiyonuna göre daha güncel ve daha doyurucu olduğunu da vurguluyor. İşin aslı, güncellenmiş versiyon tonu yumuşamış olsa da, orijinal makale ile aynı noktalara temas etmekten geri kalmıyor. Antiviral ilaçların etkili olmadığını belirtiyor ve Harvard Üniversitesi’nden AIDS epidemiyolojisti (salgın hastalıklar üzerine çalışan) Max Essex’in Güney Afrika’daki yaptığı çalışmalar sonucu ulaştığı HIV ve AIDS kaynaklı ölüm sayılarını da abartılı buluyor. Bunun dışında HIV-AIDS arasındaki ilişkinin tekrar değerlendirilmesi gerektiğine ve HIV’in yeni türeyen bir virüs olmadığına, fakat AIDS’in yeni türeyen bir hastalık olduğuna vurgu yapıyor.
Prof. Duesberg makalenin daha önce 4 kez daha reddedildiğini, dolayısıyla makalenin son anda tekrar yayından kaldırılma ihtimali ortadan kalkmadan, yayınlanacağını diğer yazarlara müjdelemediğini dile getiriyor.
Prof. Essex ise, HIV tedavisi altındaki hastaların antiviral ilaç kullanmayı reddetmeye kadar gidebileceklerini, dolayısıyla Prof. Duesberg’in iddialarının talihsizlik olduğunu ve mantık çerçevesinde cevap verilemeyeceğini söylemekte.
2009’da makalenin ilk versiyonunun reddedilmesi için yayınevi şirketi Elsevier’e şikâyet mektubu gönderen, New York Cornell Üniversitesi’nden John Moore’a göre de, Prof. Duesberg’in iddiaları HIV-AIDS arasındaki bağlantıyı reddeden akımın son çabalarından başka bir şey değil.
Prof. Duesberg orijinal makalesinde, mikrop ve enfeksiyon teorisinin temelleri olan ve bir mikrobun enfeksiyona neden olduğunun kanıtları olarak kabul edilen şartların HIV-AIDS ilişkisinde gözlenmediğini ve diğer pandemilerden (kıtalar arası salgın) farklı bir grafik çizdiğini belirtiyor. Böyle bir ihtimali akıllara getirmesi bakımından önemli olan bu çalışmanın, esasen yanlış olduğu kanıtlansa bile, HIV-AIDS ilişkisinin sorgulanması ve gündemde tutulması bakımından, uzun vadede AIDS tedavisine yönelik katkılar yapacağını söylüyor.
Kaynak: Nature News (05 January 2012) | doi:10.1038/nature.2012.9737
