UBC nörologlarının yeni bir çalışmasına göre, genlerimiz çevremizdeki duygusal uyaranlara ne kadar duyarlı olduğumuzu etkiliyor olabilir. Journal of Neuroscience’de yayımlanan yeni makalede, bir tip gen varyasyonu taşıyan bireyler, pozitif ve negatif imajları, beynin belli bir bölgesinde gösterilmek üzere çok daha “canlı” algılayabiliyor.
UBC’nin Psikoloji Bölümü’nden uzman Rebecca Todd’a göre, “Bu insanlar dünyayı gerçekten farklı görüyor.” Sözü edilen genetik farklılaşmalı kişilerde ise duygularla bağlantılı olarak bu daha da göze çarpar hale geliyor.
Norepinefrin hormonu, sinir hücrelerindeki sinyalleri komşu sinir hücresine taşıyan kimyasallardan birdir (nörotransmitter). Bu hormonun vücutta fazla salgılanması, kişinin kötü anılarla sürekli boğuşmasına sebep olmaktadır. ADRA2B geni ise kodladığı Alpha-2B adrenerjik reseptör adındaki başka bir protein ile norepinefrinin bu kötü etkisini normal düzeye indirir. ADRA2B geninin delesyonunda (gen kaybında), norepinefrin hormonu vücutta artarak, kişinin sürekli kötü anılarla boğuşmasına ve depresyona girmesine sebep olur. Todd’un son çalışması, gen etkisiyle insan algısının çevresel etmenlerden nasıl canlı bir şekilde etkilendiğini beyin görüntüleme yöntemiyle incelemesi açısından bir ilktir. Ve sonuçlar şaşırtıcı olmuştur.
21’i gen kayıplı 39 gönüllüde yapılan beyin görüntülenmesinde ekip, delesyonlu kişilerde beklediklerinden çok daha fazla ve farklı duygusal canlılık izlemişlerdir. Gen varyasyonu taşıyan gönüllülerin beyinlerinin, ödül-tehdit sisteminden ve dolayısıyla duygusal dengelenmesinden sorumlu bölgelerinde belirgin aktivite artışı gözlemlenmiştir. Todd’a göre bu, bazı bireylerin neden travma sonrası stres bozukluğuna (PTSD) daha duyarlı olduklarını ve sürekli araya giren kötü anılarla uğraştıklarını açıklayabilecektir.
Duygular sadece dış dünyayı nasıl hissettiğimizle değil, beynimizin bu dünyayı nasıl algıladığına bağlı olarak şekillenir. Cornell Üniversitesi’nde insan gelişimi üzerine çalışan Prof. Adam Anderson’a göre, genlerin etkisiyle tam olarak “pozitif” ve “negatif” açıdan dış dünyayı algıladığımızda, bu algımız da “ödül” ve” tehdit” olarak şekillenebilecektir. Todd’a göre gen varyasyonunun bazı faydaları mevcuttur. Varyasyonu taşıyan bireyler, dış dünya değişikliklerini algılamada ve buna göre duygusal dengelemeyi sağlamada, beyinlerinde adeta ek bir bilgisayar ağından faydalanmaktalar.
Todd’a göre buna verilecek en güzel örnek, edebiyat dünyasının ünlü ismi Proust ve ünlü kurabiyeleridir. Malum, bunlar hafızanın kurabiyeleridir. Proust, annesinin gönderdiği kurabiyenin ucunu çaya batırır ve bu ağzına değdiği anda bir anda çocukluğuna, teyzesinin odasına gittiğini, teyzesinin de bir parça madeleine’i çaya batırıp onun ağzına verdiği anı hatırlar, bütün o köy, bütün bahçe, ev, çocukluğu, çay fincanından çıkar ve odasına dolar. Mutluluk duygusu ruhuna dolar. Todd’a göre Proust kesinlikle bir varyant taşıyıcısıdır!!
Çalışmada gönüllülerden “ses” ya da belli imajların “pozitif”,”negatif” veya “nötr” olup olmadığını tahmin etmeleri istenmiştir. ADRA2b varyantlı gönüllüler, artmış duygusal canlılığın etkisiyle, sesleri daha düşük seviyede algılarken (pozitif ve negatif imajlara iliştirilmiş), nötr imajlarda rölatif bir sonuç ortaya çıkarmışlardır.
Delesyon taşıyıcılarının beynin duygusal yönden hassasiyetten sorumlu kabul edilen belli bölgelerinde belirgin şekilde “canlı” aktiviteleri olduğu görüntülenmiştir. ADRA2b varyasyonu çeşitli etnik gruplarda farklı düzeylerde açığa çıkabilmektedir. Bu çalışmada yardımına başvurulan Kanadalı gönüllülerin yüzde 50’si Kafkas kökenliydi ve delesyonluydu, ancak diğer etnik guruplarda da delesyon bildirilmiştir. Örneğin bir çalışmada yüzde 10 oranında Ruandalı taşıyıcı belirlenmiştir.
Bundan sonra ki çalışmalar, diğer etnik guruplarda artmış duygusal canlılığı ortaya çıkarma ve ADRA2b’nin kaygı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu ve bağımlılık gibi sorunlarda nasıl etkili olabileceğini belirleme amacı içerecektir
Kaynaklar
1) http://www.sciencedaily.com/releases/2015/05/150507135919.htm
2) https://saltuerk.wordpress.com/2011/05/12/adra2b-geni-ve-kotu-anilarin-surekli-hatirlanmasi/
3) http://atalet.blogspot.com.tr/2011/11/frog-madeleine-mekik-proust-ve.html
