Tanrı ve Çoklu Evren
Victor J. Stenger, Çev. Banu Özgür, Ginko Bilim, 2019, 399 s.
Tanrı ve Çoklu Evren’in amacı, uçsuz bucaksız evrenin hâlihazırdaki resminin ve çoklu evrenlerin büyük olasılığının, insanlar gökyüzüne bakıp orada ne olduğunu sordukları ilk andan itibaren bin yıllar içeresinde nasıl geliştiğini göstermek. Kitapta doğaüstü yaratılışa dair antik düşüncenin, sonunda tamamen doğal süreçlerle açıklanabilir hale gelen şeyi anlatmak üzere nasıl doğduğu inceleniyor.
Hikâye zorunlu olarak uzun. Bu nedenle okurdan sabırlı olup kronolojik ilerlemeyi; insanlığın kozmosa bakışını, yukarıda gökler ve aşağıda sular olan düz bir Yeryüzünden her biri yüz milyar yıldıza ve yaşamı sürdürebilir sayısız gezegene sahip yüz milyar galaksiye, ardından da sınırsız ve sonsuz bir çoklu evrene doğru genişlemesini adım adım takip etmesi istenmekte.
Antikomünizm, Ülkücü Hareket, Türkeş
Fatih Yaşlı, Yordam Kitap, 2019, 416 s.
Türk sağı ve yakın siyasi tarihe dair yaptığı çalışmalarla tanınan Fatih Yaşlı, araştırmalarının yeni evresinde “antikomünizm”in bu topraklarda nasıl kök saldığını ayrıntılarıyla anlatmayı hedefliyor. Bunu yaparken ülkücü hareketin liderlerinden Alparslan Türkeş’in hayatına özel bir yer ayırmayı da ihmal etmiyor.
Türkiye siyasetinde antikomünizm nasıl bir yer kaplamaktadır? “Komünizm tehdidinin icat edilmesi”nde iç ve dış dinamikler nasıl bir rol oynamıştır? Tan Matbaası baskını, NATO üyeliği, Kore Savaşı, 1960 ve 70’lerin siyasi çatışmaları ve 12 Eylül darbesi “antikomünist” ve ülkücü hareketin gelişimi açısından nerede durmaktadır? 1990’larla birlikte “Kürt sorunu”nun ülkücü hareket üzerindeki etkisi ne olmuştur? Bütün bu tarih içerisinde Alparslan Türkeş figürü nasıl bir yer kaplamaktadır? Gibi sorulara yanıt vermeyi amaçlayan Yaşlı kendi sözleriyle kitabını şöyle açıklıyor: “Türkeş’in hayatına yakından bakmak, onun politik yaşamını yazmak ülkücülüğün ve ülkücü hareketin tarihini yazmak anlamına gelecektir evet ama bunun aynı zamanda Türkiye’nin Soğuk Savaş tarihini, Soğuk Savaş boyunca Türkiye siyasetinin seyrini ve o seyrin ana belirleyeninin, yani komünizmle mücadelenin tarihini yazmak anlamına geleceği de açıktır.”
Süper Zekâ: Yapay Zekâ Uygulamaları, Tehlikeler ve Stratejiler
Nick Bostrom, Çev. Ferit Burak Aydar, Koç Üni. Yayınları, 2019, 391 s.
Nick Bostrom, süper zekâ olasılığının sunduğu zorluğu ve buna en iyi şekilde nasıl yanıt verebileceğimizi anlatmaya çalışıyor. İnsanlığın geçmişten bu yana karşılaştığı en büyük zorluğun bu konu olduğunu düşünen yazar kitabında zekânın doğasını detaylıca inceleyip, doğal ve yapay zekânın içeriğini ve sınırlarını kapsamlı bir şekilde sunmayı hedefliyor.
Felsefe’de Antropolojik İlke
Nikolay Çernişevski, Çev. Arif Berberoğlu, Kor Kitap, 2019, 157 s.
Çernişevski’nin materyalist görüşlerinin en çarpıcı özelliği, bunların devrimci karakteridir. O, felsefe ile estetiği toplumun devrimci dönüşüm amaçlarıyla birleştirmiş, materyalizm ile idealizm arasındaki savaşın sosyo-politik, sınıfsal kaynaklarını görmüştür. Bu düzlemdeki yapıtlarından biri olan kitap, nesnel dünyanın temel algılanma sorunları, insanın sanat gibi karmaşık etkinlik biçimleri ortaya konmakta ve çözümlenmeyi amaçlamaktadır. Burada insanın sınırsız bilgisizliği ifade edilirken, yanı sıra bilginin tarihsel koşullanmışlığı da gösterilir. Çernişevski, nesnel gerçeklik ile duyular ve bilinç arasındaki karşılıklı ilişkiye net bir diyalektik bakış açısı sergiler. Pratiklik kavramını, algının gerçeklik ölçütü olarak gösterir, idealistlerin insan bilincine doğaüstü, “tanrısal” bir güç atfetmelerini reddeder.
Sevişen Beyin- Eş Bulma Süreci İnsan Doğasını Nasıl Belirledi?
Geoffrey Miller, Çev. M. Asım Karaömerlioğlu, Alfa Bilim, 2019, 559 s.
Sevişen Beyin, Darwin’in cinsel seçilim kuramının modern versiyonunu özetleyerek, insan zihninin nasıl ve neden evrildiğiyle ilgili şu ana kadar yapılmış en ikna edici ve radikal açıklamayı sunduğunu iddia ediyor. Bu kurama göre tavus kuşlarının kuyruklarından kuşların şakımalarına, insanların kültürel yaratılarından bilime kadar bütün zihinsel etkinliklerin temelinde eş bulma süreci yatmaktadır. Bazı insan özelliklerinin özellikle çekici olmasının sebebi, bunların potansiyel bir eşin uyum yeteneğine işaret etmesidir.
Yapı’dan Sonraki Yol- Felsefi Makaleler
Thomas S. Kuhn, Çev. Erkan Bozkurt, İletişim, 2019, 408 s.
“Paradigma” kavramının bilimsel-teorik dünyanın da dışına taşarak yaygınlaşmasıyla bilinen Thomas Kuhn’un 1962’de yayımlanan Bilimsel Devrimlerin Yapısı kitabı, bakış açısını, düşünme biçimini tanımlayan bu kavrama “şöhret” kazandırmıştı. Bu kitap, bu eserindeki hipotezleri üzerine düşünmeyi sürdüren Kuhn’un ilginç sorgulamalarını yansıtmayı amaçlıyor. Bilim felsefesini geniş bir merak ufkuna açmayı amaçlayan yazılar var kitapta: Bilimin ilerlemesi “nedir”, nasıl olur? Bilimin “sosyal bir girişim oluşu” bize ne söyler? Bilimsel ilerleme ile evrimsel biyolojik gelişim arasındaki benzerliklerden neler öğreniriz? Farklı diller arasında iletişim zorlukları doğuran “ortak-ölçüsüzlük” ve “karşılaştırılabilirlik, iletişilebilirlik” meseleleri, nasıl ele alınabilir? Ayrıca kitapta bulunan Thomas Kuhn’la hayat hikâyesi ve düşünsel macerası üzerine söyleşi bir bilim insanının portresini çizmeye katkıda bulunuyor.
Bilimsel Gizemler ve Yalanlar- New Age Yalanları
Enis Doko, Destek Yayınları, 2019, 335 s.
Bilim ve yaşam alanında doğru bilinen yanlışları açıklamayı amaçlayan kitapta günlük hayatımızda ya da bilim dünyasında sık karşımıza çıkan bazı soruların yanıtlarını vermeyi hedefliyor. Kitapta ele alınan soruların bazıları şöyle; Astral seyahatten reenkarnasyona, aura enerjisinden düşünce gücüne, çekim yasasından Kirlian fotoğrafçılığına kadar New Age hareketleri ve temel iddialarını anlatan çok sayıda eser kitapçılardaki kişisel gelişim ve parapsikoloji raflarını doldursa da bu görüşler bilimsel perspektifle ele alınıp değerlendirilmiş midir? Evrendeki çeşitli gizemli ve ilginç fenomenler, zamanda yolculuk olasılığından gelecekte ortaya çıkabilecek teknolojilere, dünyanın sonunun nasıl gelebileceğinden yapay zekâlara kadar, özellikle bilimsel arenadaki beklentilerle ilgili yapılan çalışmalar ne gibi sonuçlar vermiştir? Atlantis’ten Bermuda Üçgeni’ne, Mumya’nın lanetinden Göbeklitepe’ye çok sayıda arkeolojik ve tarihsel gizem sözde gizemlerle gerçek gizemleri birbirinden ayırmaya yetecek doneleri bilimsel olarak bizlere sunmuş mudur?
Başlangıcından Bu yana İnsanlık
Turan Dursun, Berfin Yayınları, 2019, 141 s.
Bu kitap, Turan Dursun’un daha önce yayınlanmamış, 8 Ekim 1978- 9 Mart 1979 tarihleri arasında, “Başlangıcından Bu Yana İnsanlık” adı altında yayınlanan radyo oyunlarının metinleridir. Farklı ara başlıklar altında dokuz programdan oluşan yazılar, kaynakçalarla da desteklenmektedir. Bu programların sadece ana başlıkları bile, bu programların zengin içeriğini gözlerimizin önüne sermektedir. Başlıca program adları şöyledir: Bilim, Efsane ve Dine Göre İlk İnsanlar; Antropolojik ve Sosyolojik açıdan İlkeller ve Toplumsal Yaşamları; İnsan, Değişmesi ve Değişmesindeki Temel Etken; Din Etnolojisi Açısından Özellikle İlkellerde ve İlk Çağlarda İnsan ve İnanç; İnsan ve Emek (Çalışan İnsan ve Emekçi Çalışması, Emeği); Sanat Etnolojisi Açısından İnsan ve Sanat… Sürgünleri ve baskıları göğüsleyerek yaşamını sürdüren Turan Dursun bütün eserlerinde, karanlığı aydınlatarak bilimsel görüşe ışık tutmuştur.
Makineler Her Şeyi Yaptığında Biz ne Yapacağız
Malcolm Frank, Paul Roehrig, Ben Pring, Çev. Emine Yılmaz, Aganta Yayınları, 2019, 270 s.
Ünlü danışmanlık firması Cognizant-Center for the Future of Work’ün liderleri Malcolm Frank, Paul Roehrig ve Benjamin Pring, bu kitapta dünyanın önde gelen şirketleriyle yaptıkları çalışma ve araştırmalar sayesinde geliştirdikleri AHEAD modelini anlatıyor, insanların işlerinde uygulayabileceği akılcı ve uygulanabilir önerilerde bulunuyorlar.
Geçmişi Bir Araya Getirmek
Gordon Childe, Çev. Ceren Can Aydın, Alfa, 2019, 179 s.
Gordon Childe, 1946’dan itibaren on yıl boyunca arkeolojik sınıflandırma ilkeleri, güncel terminoloji ve metodolojiyle ilgili verdiği dersleri kitaplaştırmış ve Geçmişi Bir Araya Getirmek adıyla yayımlamıştır. Childe bu kitapta, arkeolojik düşünme ilkelerini ortaya koyduğu, yorumları ve kavramları araştırır, arkeolojik kayıt tutmanın yöntemlerini inceler ve arkeolojinin, verileri tarihsel bir bütünlük içinde değerlendirmesi gerektiğini savunur. Bununla beraber bu alanda yeni olanlar için de, örneklerini tarihöncesi arkeolojiden alarak, çağların nerede başladığını, neleri kapsayıp nerede bittiğini yorumlamaya ve kültürlerin tanımlanmasındaki kriterleri belirlemeye çalışır.
Eşyanın Tabiatı
Mark Miodownik, Domingo Yayınları, 2019, 280 s.
Mark Miodownik kitabında okuru malzemelerin iç dünyasına götürüyor. Mucidini idamdan kurtaran porselenden ayakkabılardaki köpüğe, kâğıttan uygarlığın günah keçisi betona kadar, insan yaşamını şekillendiren bu mucizelerin nasıl doğduğunu, keşiflerinin ardında yatan öyküleri ve tüm bu yolculuğun insan ırkının becerisine, yaratıcılığına dair ne anlattığını ortaya koymayı hedefliyor.
