182. Sayı

KAPAK DOSYASI Doç. Dr. Hasan Aydın İslam felsefesindeki ‘evrimci yaratılışçı’ düşüncenin modern evrim kuramıyla bir ilgisi var mı? Ergi Deniz Özsoy El Cahız’da evrim düşüncesi var mıydı? Massimo Pigliucci...

Elinizdeki sayının bir iç bütünlüğü var. Özellikle iki geniş dosyamız için bunu söyleyebiliriz. Birincisi “Evrim Kuramı İslamileştirilebilir mi?” başlığı altında topladığımız Hasan Aydın ve...

Ortaçağ İslam felsefesindeki “evrimci yaratılışçı” düşünürlere göre, her yaratığın evrende uygun bir yeri vardır; diğer varlıklarla uyum halindedir; tıpkı bunun gibi her yaratığın organları ve yetileri de yaratılış hikmetlerine ve ihtiyaçlarına uygundur. Türlerin genel varlıklar düzeni içindeki durumu Tanrı tarafından gerçekleştirilmiş amaçlı bir uyumdur. Bu yaklaşımın çevreye uyumla ve doğal seçilimle, yani modern evrim kuramıyla […]

Evrim fikrini öncelemese de, geniş ve esnek doğa anlayışıyla, dönemin entelektüel dünyasının katılığında bir yarılma yaratarak, Arap-İslam ortaçağının, düşünce tarihinin sayfalarına sıkışıp kalmış bilim üretimini evrensel ölçeğe taşıma potansiyelinin oluşturulmasına katkı yapmış olan El Cahız, evrim kuramıyla pek ilgisi bulunmasa da, büyük bir bilgin ve hümanist olarak saygımızı kazanmaya elbette devam edecektir. Biyolojik evrim kuramı, […]

Çeviren: Suay Mülayim Yaratılışçı İddia: Yaratılışçılar termodinamik biliminin, özellikle de onun ikinci ilkesinin evrimi imkânsız kıldığını iddia ederler. Oysa evrimsel değişim bilinen herhangi bir fizik yasasıyla çelişmediği gibi, aslında termodinamiğin ilkeleriyle mümkün kılınır. Ayrıca her geçerli tartışma, mantık ve kanıtın tutarlı kuralları çerçevesinde olmalıdır. Eğer evrim fiziğin ilkelerini ihlal etmekle suçlanıyorsa, yaratılışçılık kendisini aynı suçlamadan […]

Wallace, takımadalarda 60-70 tane ayrı yolculuk gerçekleştirmiş, çoğu böcek olmak üzere, 125.660 değişik canlı türü içeren çok etkileyici bir koleksiyon oluşturmuştu. Bu keşiflere dayanarak canlılardaki çeşitlenme ve türleşme üzerine yazdığı makaleler bilim dünyasında geniş yankı yarattı. İngiltere’ye döndüğünde, tanınmış doğa bilimcileri arasında yerini almıştı. Dizi yazımızın önceki bölümlerinde, Alfred Russel Wallace’ın gençlik yıllarını ve Güney […]

Bu yazıda AKP’nin “sağ-İslami popülist” bir parti olduğu iddiasından yola çıkarak bir analiz yapılacak, İslami popülizmin siyasalı ve toplumsalı nasıl tarif ettiği, bu ikisinin tarifi üzerinden siyasal ve toplumsal alanın sınırlarını nasıl belirlediği, bu alanda nasıl bir oyun kurduğu ve oyunu hem kendi tabanına hem de rakiplerine nasıl kabul ettirdiği ortaya konmaya çalışılacaktır. -I- Totalitarizm […]

Galileo Galilei (1564-1642) ile Roma Katolik Kilisesi’nin 17. yüzyılın ilk yıllarında karşı karşıya gelişi, Batı geleneğinde bilim ile din arasındaki çatışmanın klasik örneğidir. Bruno ve Kepler’le birlikte Copernicusçu bilimsel devrimi başlatan Galileo, modern bilim ve felsefeye çok yünlü katkıda bulunan tarihsel bir figürdür. Katkıda bulunduğu başlıca alanlar, matematiksel fizik, gözlemsel astronomi, bilim felsefesi ve doğa […]

Çalkantılı bir değişim sürecinin içindeyiz. Birbirinden farklı ama aynı zamanda birbirini etkileyen iddialı teknolojiler bu süreci daha da karmaşıklaştırıyor. İnsanlık için çeşitli fırsatlar sunmasının yanında tehditler de içeren teknolojilerle karşı karşıyayız. Teknolojinin tarafsız olmadığına, politikliğine ve içerdiği değerlere yapılan vurgu önemli. Çünkü birçok tartışmada teknolojinin bu özellikleri görmezden geliniyor. Avrupa Yönetim Forumu, İsviçreli bir akademisyen […]

Hallacı Mansur, heterodoks İslam geleneği içinden gelen bir düşünürdür, ortodoks gelenekten ayrılan bir kavrayışı teşkil eder. Kendi geleneği içinde de özgün bir isimdir. Tanrı ve insan arasındaki ilişkiyi, evrensel biçimde, eşdeyişle diller, dinler ve ırklar ötesinde, felsefesi dolayımıyla kavrar; buna bağlı olarak, farklı inanç ve düşünce sistemleri karşısında monologa ve diyaloga yönelir. Bu nokta Alevilik […]