Tel Aviv Üniversitesi’nden araştırmacılar, enerji üretmek için oksijen kullanmayan bir hayvan keşfetti. Hayvanların solunum ve enerji üretme mekanizmasına ilişkin bildiklerimizin dışında olan bulgu, hayvanlar dünyası ile ilgili varsayımlarımızdan birini değiştirebilir.
Tel Aviv Üniversitesi ve Steinhardt Doğa Tarihi Müzesi’nden Profesör Dorothee Huchon tarafından yürütülen çalışmaya Ulusal Bilimler Akademisi’nin bir yayınında yer verildi. Henneguya salminicola türü 10 hücreli parazit canlı üzerinde çalışma yapan biliminsanları, parazitin oksijenli solunum yapmadığını tesadüfen keşfetti.
Başka bir çalışma için balık parazitlerinin genomu dizilendiği sırada Henneguya salminicola parazitinin mitokondriyal genom içermediği fark edildi. Mitokondri organeli, vücutta gerekli işlerin yapılması için enerji üretmekten sorumlu organeldir ve kendine ait bir genetik materyali vardır. Organel taşıyan hemen her canlıda bulunan mitokondri yapısının bu canlıda yer almadığını belgeleyen araştırmacılar, oksijen kullanarak solunum yapmayan bir hayvanın ilk kez gözlemlendiğini ifade etti. Mitokondri organeli enerji üretmek için oksijen kullanır. Bu nedenle mitokondriyal genom taşımayan bir tür, oksijen kullanarak solunum yapamaz.
Henneguya salminicola paraziti somonların kas yapısında yaşar. Zamanla geçirdiği evrim, enerji üretmek için oksijenli solunum yapmayı bırakmasına yol açtı. Oksijensiz ortamda yaşamak durumunda kalan bazı mantarların veya amip benzeri canlıların zamanla solunum yeteneklerini kaybettikleri gözlenmişti. Ancak benzeri bir durumun hayvanlarda da yaşanabileceği düşünülmemişti. Yeni çalışma söz konusu durumun hayvanlarda da yaşanabileceğini ortaya koyuyor.
Yeni keşfe kadar hayvanlar âlemi içerisinde yer alan canlıların da oksijensiz ortamda yaşayabileceklerine ilişkin tartışmalar vardı. Tüm hayvanların oksijen kullandığı varsayımı, Dünya’daki oksijen seviyesi yükseldiğinde hayvanların çeşitlenmesi ve böylelikle çok hücreli, son derece gelişmiş organizmaların ortaya çıkmasına dayanıyordu.
Huchon, “Aeorobik (oksijenli) solunumun hayvanlar âleminin hemen her üyesinde olduğu düşünülüyordu. Keşfimiz evrimin farklı yönlere gidebileceğini gösteriyor. Aeorobik solunum önemli bir enerji kaynağıdır. Ancak yine de bu kritik yolu bırakan bir hayvanın var olduğunu fark ettik” açıklamalarında bulundu. Parazitin nasıl enerji ürettiğini henüz bilmediklerini belirten Huchon, “Parazit enerjisini onu çevreleyen balık hücrelerinden alıyor olabilir ya da oksijensiz solunum gibi farklı solunum tiplerini kullanıyor olabilir” dedi.
Huchon’a göre keşif, evrimsel biyoloji çalışmaları için büyük bir önem taşıyor: “Genellikle evrim sürecinde gittikçe daha karmaşık yapılı canlıların oluştuğunu düşünürüz. Basit yapılı tek hücreli canlıların, karmaşık yapılı organizmaların atası olduğu düşünülmektedir. Ancak burada evrimsel süreci daha farklı olan bir hayvan var. Bu canlı, oksijensiz bir ortamda yaşıyordu ve oksijenli ortamdan yararlanarak enerji üretmekten sorumlu genleri geride bırakarak daha basit bir organizma haline geldi.”
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2020/02/200225114408.htm
