Beyindeki hasara yanıt olarak nöral kök hücreler kendi arasında kümelenir ve hasardan etkilenen bölgeye doğru ilerlerler, göç ederler. Bu noktada kümelenme anahtar roldedir. Çünkü kümelenme olmazsa hücreler göç etmeye başlamaz. Peki kök hücrelerin kümelenmesinin ana sebebi nedir? Yale Üniversitesi’nden araştırmacılar, beynin işleyişinin üç boyutlu bir modelini oluşturarak soruya yanıt aradı.
FASEB Journal’da yayınlanan çalışma hasara yanıt sırasında metaloproteinaz-2 (MMP-2) enziminin oynadığı rolü ilk kez göstermektedir. Araştırmacılar beyin hasarının tedavisinde ilerlemelere yol açabilecek çalışmalarında özellikle felçten kaynaklanan beyin hasarına odaklandılar. Çalışmanın sonuçları ise Parkinson, Alzheimer ve diğer nörolojik bozuklukların tedavisi için de önemli noktalar içermektedir.
Beyin hasarı söz konusu olduğunda nöral kök hücreler bir araya gelir, toplanır ve bulundukları subventriküler bölgeden beynin ilgili kısımlarına doğru göç ederler. Göçün yönü endotel hücrelerinden gelen kimyasal sinyallerle belirlenir. Tüm bu bilgiler bilinmekle birlikte, göçü başlatan kümelenmeyi neyin başlattığı bilinmemekteydi: “Kümelenme etkisine neyin sebep olduğunu bilmek” için yola çıkan biliminsanları mekanizmaları daha iyi görebilmek için çeşitli modeller kullandılar. Yalnızca hücre göçünde değil, aynı zamanda MMP2 salgılayarak kümelenmenin teşvik edilmesinde endotel hücrelerinin iş gördüğünü ortaya koydular.
“MMP2’yi dokuyu çevreleyen alanı bozan bir enzim olarak düşünebiliriz” diyen biliminsanları normalde bu enzimin kök hücrelerin “yapışacağı” proteinler olduğunu, ancak bunun yerine MMP2’lerin hücre kümelerinin aşağı göç etmesi için çalıştığını ifade ediyor. MMP2’nin salgılanmasıyla birlikte, hücreler için bir yapıştırıcı görevi gören N-kaderin proteininin aktifleştirildiği ve böylece nöral kök hücrelerin birbirine yapışmasına ve kümelenmesine neden olan kol benzeri uzantıların gelişimini sağladığı raporlandı.
Araştırmacılar, araştırmadan elde edilen verilerle, hasar görmüş ve bozuk dokuların onarımında işlevli yeni terapötik (tedavi odaklı) stratejiler geliştirilebileceği görüşünde.
Kaynak: https://medicalxpress.com/news/2021-03-insight-brain-response-injury.html
