Science Advances dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada, Çin, ABD ve İngiltere’den araştırmacılar, denizdeki yaşamın, Dünya’daki türlerin yüzde 90’ından fazlasını öldüren olaydan nasıl kurtulmuş olabileceklerini fosil izlerini sürerek gözlemlediler.
Yaşam, 252 milyon yıl önce Permiyen sonundaki kitlesel yok oluşla harap oldu ve Dünya’daki yaşamın geri kazanılması, biyolojik çeşitliliğin yok olma öncesi seviyelere dönmesi milyonlarca yıl aldı. Ancak uluslararası ekip, Güney Çin deniz yatağındaki patikaları ve yuvaları inceleyerek, hangi hayvan aktivitesinin ne zaman gerçekleştiğini saptayarak deniz yaşamının yeniden canlanmasının nasıl olmuş olabileceğinin haritasını çıkarmayı başardı.
Yeni makalenin katılımcılarından biri olan Bristol Üniversitesi Yer Bilimleri Okulu’ndan Profesör Michael Benton, “Permiyen sonu kitlesel yok oluşu ve Erken Triyas’ta yaşamın yeniden canlanması Güney Çin’de çok iyi belgelenmiştir.” dedi.
“Son derece önemli yedi milyon yılı temsil eden tüm olaylar dizisi boyunca 26 bölümden fosil izlerine bakabildik ve 400 örnekleme noktasında ayrıntıları gösterdik. Sonunda benthos*, nekton dahil okyanustaki yumuşak gövdeli hayvanlar gibi tüm hayvanların iyileşme aşamalarını yeniden yapılandırdık.
*: Benthos, deniz tabanının altına ekolojik olarak bağlanan hayvanlardan oluşur. Nekton ise suda aktif hareket eden hayvanları içerir. Örnekler balık, balinalar, kaplumbağalar, köpekbalıkları ve omurgasızlar gibi omurgalı hayvanları kapsamaktadır. Nekton su kolonu boyunca yaşar ve su akıntılarından daha hızlı hareket edebilir. Nekton, yüzme veya diğer yollarla su sütununa rahatça iner.
Wuhan’daki Çin Yerbilimleri Üniversitesi’nden Dr Xueqian Feng çalışmayı yönetti ve odak noktası antik yuvalar ve patikalardı. “Yollar ve yuvalar gibi fosil izleri, denizdeki çoğunlukla yumuşak gövdeli hayvanları belgeliyor. Bu yumuşak gövdeli hayvanların çoğunun iskeletleri yok ya da zayıf. Güney Çin’de çok sayıda güzel korunmuş iz fosili bulduğumuz bazı şaşırtıcı yerler var ve ayrıntılar, faunasız ekosistem mühendisliği davranışlarını ve bunların iskeletlenmiş hayvanların biyolojik çeşitliliği üzerindeki geri bildirim etkilerini gösterebilir.” Araştırmanın yöneticisi Profesör Zhong-Qiang Chen ise şunları söyledi: “İz fosilleri bize bu Erken Triyas sera dünyasında yumuşak gövdeli, oyuk açan hayvanların ne zaman ve nerede geliştiğini gösteriyor. Örneğin, yüksek sıcaklıklar ve uzun süreli anoksi, Permiyen-Triyas sınırı boyunca düşük davranışsal ve ekolojik çeşitlilik değerleriyle çakıştı ve yumuşak gövdeli hayvanların ekolojik olarak toparlanması, neslinin tükenme öncesi seviyelerine ulaşması yaklaşık 3 milyon yıl sürdü.”
Birkaç kişi hayatta kaldı ve derin sularda iyileşmeye başladı
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden çalışmada ortak çalışan araştırmacılardan Profesör David Bottjer şunları ekledi: “Güney Çin verilerinin en dikkat çekici yönlerinden biri, örnekleyebileceğimiz antik ortamların genişliğidir. Infaunal(Yumuşak taban ve çökel içerisinde yaşayan hayvanların tümü) ekosistemlerin değişken çevresel kontrollere farklı tepkileri, sıcak Erken Triyas okyanusundaki iyileşmede önemlidir ancak şimdiye kadar çok az takdir edilen evrimsel ve ekolojik bir rol de oynamış olabilir.” Başka bir araştırma katılımcısı olan Dr Chunmei Su, “Kitlesel yok oluş, dünyadaki türlerin yüzde 90’ından fazlasını öldürdü ve bunu okyanusta hayatta kalan hayvanların ekolojik işlevlerindeki feci azalmada görüyoruz. İlk başta, sadece birkaç kişi hayatta kaldı ve daha derin sularda iyileşme başladı. Nektonun geri kazanılması, infaunal ekosistem mühendisliği faaliyetlerinin tam olarak geri tepmesiyle aynı zamanda gerçekleşti.” diye ekledi.
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden çalışmada ortak çalışan bir diğer araştırmacılardan Alison Cribb ise, “Kurtarılan ilk hayvanlar, solucanlar ve karidesler gibi tortu besleyicilerdi. Brakiyopodlar, bryozoanlar ve birçok çift kabuklu gibi süspansiyonlu besleyicilerin kurtarılması çok daha uzun sürdü.”Belki tortu besleyiciler deniz tabanını o kadar karıştırıyordu ki, su çamurla kirlendi, çalkalanan çamur, süspansiyon besleyicilerin deniz tabanına düzgün bir şekilde yerleşemeyeceği anlamına geliyordu ya da bu tortu besleyiciler tarafından üretilen çamurlu su, filtre yapılarını tıkadı. askılı besleyiciler ve verimli beslenmelerini yasakladı.”dedi. Profesör Chen şunları ekledi: “Mercanlar gibi bazı hayvanlar tamamen ortadan kayboldu. Mercan resifleri çok sonrasına kadar geri dönmedi.” Dr Feng araştırma sonucu vardıkları sonucu şöyle yorumluyor: “Jeolojik geçmişin bu büyük kitlesel yok oluşlarını anlamak neden önemlidir?
“Cevap, Dünyadaki yaşam için çok yıkıcı olan son Permiyen krizinin küresel ısınma ve okyanus asitlenmesinden kaynaklandığı, ancak iz bırakan hayvanların çevre tarafından, iskeletli organizmalarında görülemeyen bir şekilde seçilebileceğidir. Fosil verilerimiz, yumuşak gövdeli hayvanların yüksek CO2’ye ve ısınmaya karşı direncini ortaya koymuştur. Bu ekosistem mühendisleri, şiddetli kitlesel yok oluşlardan sonra bentik(Bentik bölge kıyı çizgisinden gölün en derin bölgesine kadar tüm dipleri içeren ekosistem tipi) ekosistemin toparlanmasında, potansiyel olarak, örneğin Erken Triyas’taki evrimsel yenilikleri ve radyasyonları tetikleyerek rol oynamış olabilir. ”
Kaynak: Shrimps and worms among first animals to recover after largest mass extinction, ScienceDaily
