Eleştirel düşünme gibi kişinin algılarına göre değişen bir olguyu öğretebilmek uzun yıllardır tartışılan bir konuydu. Stanford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, çocuklara eleştirel düşünmeyi öğretebileceğimizi gösterdi.
Bilgiyi yorumlama ve açıklama yetisi -ki bu eleştirel düşünmenin ta kendisidir- ve bunları kullanıp yaratıcı çözümler sunmak, insanın zekâsıyla orantı içerisindedir. Bu yüzden eleştirel düşünmenin modern toplumdaki önemi sürekli artmakta.
Araştırmada iki öğrenci grubu, fizik laboratuvar dersine katıldı. Deney grubu olan ilk gruba veriler arasındaki nicel ilişkileri açıklayan bir yönerge verildi. Kontrol grubu olan ikinci gruba ise herhangi bir bilgi verilmedi. Verilerin bilimsel açıdan incelenip karşılaştırılması ve gözlemlerin matematiksel yorumu sonrasında deney grubunda ilgi çekici sonuçlar ortaya çıktı.
Yönergeler geri alındıktan sonra, grupların deneye yaratıcı çözümler sunma becerileri karşılaştırıldı. Deney grubu, kontrol grubuna göre 12 kat daha fazla çözüm üretebildi, kullanılan yöntemlerin sınırlarını 4 kat daha fazla açıklayabildi ve bunların sebeplerini kontrol grubuna göre daha iyi bir şekilde dile getirdi. Bu sonuçlar aynı öğrenciler ve farklı derslerle ertesi yıl denendi ve yine aynı başarılı sonuçlar alındı. Bu veriler ne anlama geliyordu ve bu bulguları, kendimizi ve toplumu geliştirmek için nasıl kullanabilirdik?
Yaşadığımız çağda bilgiye ulaşmak en kolay şeylerden biri haline geldi. İster vikipedi öğesi düzenliyor olun, ister komik görsellere bakıyor olun, okuduğunuzu kavramak ve tartmak sürekli bir ihtiyaç. İşte tam olarak da bu yüzden eleştirel düşünme yetisine ihtiyacımız var. Eleştirel düşünme sayesinde beynimize abur cubur yedirmektense, onu daha sağlıklı besleyebiliriz. Hemen popüler bir konu üzerinde deneyebilirsiniz, şu sorularla: Bu doğru mu? Doğruluğunu neye dayandırabiliyorum? Doğruluğunu herhangi bir veriyle kanıtlayabilir miyim?
Kendimizi eleştirel düşünme konusunda eğitebiliriz, peki ya çocukları? Çalışmalar gösteriyor ki başarıya giden yolda, çok önemli bir yeri olmasına rağmen küçüklere eleştirel düşünme metodunu öğretmekte hiç de iyi değiliz. Bu çalışma sayesinde umuyoruz ki aileler ve öğretmenler eleştirel düşüncenin öğretilebilir olduğunu görür ve bir an önce uygulamaya geçerler.
Çeviren: Nazif Taşbaş
İTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Kaynak: http://bigthink.com/ideafeed/can-you-be-taught-how-to-think-better
