Geçtiğimiz günlerde Philae (robotik iniş modülü), Rosetta’dan (yörünge modülü) ayrıldı ve kuyrukluyıldızın yüzeyine doğru 6-7 saatlik yolculuğuna, 20 km kadar uzaktan başladı. 12 Kasım 2014 günü insanlık bir ilke imza attı ve bir kuyrukluyıldız yüzeyine başarılı ilk iniş gerçekleştirildi.
Philae yerçekimi oldukça zayıf olan kuyrukluyıldızdan iki kere sekti, sonrasında yüzeye oturmayı başardı. Bütün bu süreç dünyadan ışık hızı limitinden kaynaklı olarak 30 dakika gecikmeli takip edildi. Takip edildi diyoruz, çünkü iniş tamamen Rosetta ve Philae üzerinde bulunan bilgisayar sistemleri tarafından yönetildi.
Biliminsanları bütün olasılıkları göz önünde bulundurmaya çalışarak, iniş yazılımını Philae’ye yüklediler ve son kontroller yapıldıktan sonra iniş başlatıldı. Projenin yürütücüsü Avrupa Uzay Ajansı (ESA) yetkilileri, bu işi insanlığın başardığı en zor işlerden biri olarak nitelendirdi. Yetkililer haksız da sayılmaz. Bundan 10 yıl önce fırlatılmış bir uzay aracının varlığı, iletişimin 30 dakika kadar gecikmeli olması, kuyrukluyıldızın geometrik yapısının küreden çok farklı olması, çekiminin oldukça zayıf olması, tek enerji kaynağının Güneş olması gibi detaylar düşünülünce, işin zorluğu idrak edilebilir.
Philae görevini tamamladı
İniş modülü yüzeye indikten yaklaşık 60 saat sonra tüm enerjisini yitirdi. Çıkan aksaklıklar nedeniyle, Philae Güneş ışınlarından yeterince yararlanamayacağı gölge bir noktada kaldı. Güneş panelleri yeterli elektrik enerjisi üretemediği için yetkililer bir süre Philae ile iletişim sağlanamayacağını öngörüyor. Philae için umutlar tamamen tükenmiş değil. Kuyrukluyıldız Güneş’e daha yakın noktalardan geçerken Philae tekrar uyanabilir.
ESA yetkililerinin açıklamasına göre, Philae iniş sonrasında çalıştığı 60 saatlik süre içerisinde yapması gereken esas çalışmaları tamamladı ve elde ettiği bilgileri kuyrukluyıldızın yörüngesinde bulunan Rosetta’ya göndermeyi başardı. Elbette daha uzun çalışabilse, bütün incelemeler tekrar yapılabilirdi ve böylece daha sağlıklı bilimsel veriler elde edilebilirdi.
Rosetta yörüngede dolanırken, kuyrukluyıldızın içinden geçecek şekilde Philae’ye ses dalgaları gönderdi ve bu dalgalar sayesinde kuyrukluyıldızın içyapısı hakkında veriler elde edilebildi.
Philae iniş sırasında yaşanan sorun nedeniyle yüzeye tutunmayı başaramadı. Bu nedenle yüzeyi delme ve madde inceleme işlemi sırasında bir sorun yaşanmış olabileceği düşünülüyor. Biliminsanları yerçekimi oldukça zayıf olduğu için Philae’nin yüzeyi delmek yerine kendisini havaya kaldırmış olabileceğini tahmin ediyor. İncelemesi yapılan toz parçalarının yüzeye çarpma esnasında hazneye dolmuş olabileceği de ihtimaller arasında.
Rosetta herhangi bir aksilik yaşamadan yörüngedeki incelemelerini sürdürüyor. Bundan sonraki en temel görevler arasında, kuyrukluyıldızın Güneş’e yaklaştıkça oluşan toz ve iyon kuyruklarının incelenmesi de bulunuyor. Bir aksaklık olmaması durumunda, projenin Aralık 2015’e kadar devam etmesi planlanıyor. Önümüzdeki günlerde kuyrukluyıldızın bu keşfinin önemli sonuçlarına dair haberler almaya devam etmek kuvvetle muhtemel.
Kaynaklar:
1) http://blogs.esa.int/rosetta/
2) http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Rosetta
