Görsel: 15 milyon yaşındaki Ecphora fosilinde protein korunmuş! © John Nance
Carnegie biliminsanlarından bir grup araştırmacı, Maryland’ın kuzeyindeki fosil kabuklarında 15 milyon yaşında ince protein tabakası buldular. Bulguları Geochemical Perspectives Letters adlı dergide yayımlandı.
John Nance, John Armstrong, George Cody, Marilyn Fogel and Robert Hazen’den oluşan ekip, Calvert falezlerinde ünlü fosil toplama alanı olan Chesapeake Körfezi’nin sahili boyunca örnek topladı. Günümüzden 8-15 milyon yıl önce Orta-Miyosen evresinde yaşayan Ecphora adı verilen salyongoza benzeyen yumuşakçanın fosilleşmiş kabuklarını buldular.
Ecphora, alışılmışın dışında kırmızımsı-kahverengimsi kabuğu nedeniyle, döneminin Kuzey Amerika yumuşakçalarından ayrılıyor. Bu renklenme, milyonlarca yıl geçtikten sonra beyaz kirece dönüşen Calvert falezlerindeki alanı evi olarak belleyen diğer yumuşakça fosillerinden farklı olarak Ecphora’da korunmuştur.
Kabuklar protein, glikoprotein ve karbonhidratlardan oluşan bir organik matriks ile aralıklı kalsiyum karbonattan oluşmuş kristal bir bileşimden oluşmuştur. Biliminsanları tarafından bu proteinler kabuk-bağlayıcı protein olarak adlandırılır. Çünkü kabuk bileşinlerinin birbirine bağlanmasına yardımcı olurlar. Ayrıca Ecphora’ya kendine has rengini veren pigmentlere de sahiptirler. Bu pigmentler proteinlerle birleşerek protein-pigment kompleksi oluşturur.
Araştırmacılara göre Ecphora kabuklarının renklerinin bu denli iyi korunmasının bir unsuru bu protein-pigment kompleksi olabilir. Bu kabukları bulup seyreltilmiş asit ile muamele ettiklerinde çözünmüş kabuk proteinlerinden oluşan dokunulmamış ince tabakanın bir santimetrenin üzerinde olması biliminsanlarını şaşırttı. Spektroskopi ve elektron mikroskobu ile yapılan araştırmalarda bu protein tabakasının tam 15 milyon yıl boyunca korunmuş olduğu ortaya çıkartıldı. Hazen, bu proteinlerin fosil yataklarında gözlemlenen en iyi şekilde korunmuş ve en yaşlı örnekler olduğunu belirtti.
Dikkat çeken bir nokta da, bu proteinlerin günümüz yumuşakçalarının kabuk proteinleri ile karakteristik özellikleri paylaşıyor olmasıydı. Asitle muamele edildiklerinde ikisi de ince, elastik bir protein tabakası çözeltisi oluşturuyorlar, ki bu çözelti orjinal kabuktaki ile aynı rengi teşkil ediyordu. Fosil kaynaklarından alınan örnekler ile modern yumuşakça kabuklarındaki prroteinler karşılaştırıldıklarında aspartat, glutamat gibi 11 protein modern yumuşakçalarda da tipiktir.
Araştırmacılar, çalışmanın gelecekteki yansıması olarak bu proteinlerin, yumuşakçaların zamanla nasıl evrimleştiklerini anlamak için kullanılabileceğini ve Chesapeake Körfezi’nin Ecphora gelişimi için ekolojik potansiyelinin de ortaya çıkartılabileceğini belirtiyor.
Çeviren: Semih İşbaş
İstanbul Ünv. Biyoloji Blm.
Kaynak: http://www.sciencedaily.com/releases/2015/02/150205083702.htm
