Nikola Tesla’nın buluşlarını ve hayatındaki tecrübelerini bizzat kaleme aldığı “Buluşlarım(My Inventions)” adlı yazı dizisi Say Yayınları tarafından Sinem Bertling çevirisiyle kitap olarak yayımlandı. “Buluşlarım – Bir dahinin Özyaşamöyküsü” adıyla yayımlanan bu kitap, Tesla’nın kendi yaşamını kendi bakış açısıyla okumamıza olanak tanıyor.
Dahi olmayan biri olarak dahilerin yaşantısı her zaman dikkatimi çekmiştir. Yaşadıkları sıra dışı hayatları, keşif süreçleri ve azimleri onlara karşı büyük saygı duymama ve imrenmeme yol açmıştır. Bilim tarihinin en ilgi çekici figürlerinden biri de şüphesiz Nikola Tesla’dır. Elektrik teknolojisinin Dünya üzerinde yeni yeni egemen olmaya başladığı 19. yüzyıl sonlarında yaptığı icatlar ve çalışmalar ile modern çağın en önemli mucitlerinden biri olan Tesla, bunun da ötesinde birçok efsaneye konu olmuş, “çılgın fizikçi” figürünün en önemli temsilcilerindendir.
Önemli bilimcilerin bir kısmı her ne kadar -ve belki de haklı gerekçelerle- “çılgın” olarak nitelendirilse de bilimin kendisi son derece ayakları yere basan ve tutarlı bir uğraştır ve efsanelerin bilim içerisinde yeri yoktur. Bu açıdan bakıldığında Tesla’nın Hollywood filmlerine konu olmuş “çılgın deneyleri”nin bilimsel çerçevede yeri yoktur(Tesla’ya atfedilen icat ve spekülasyonları detaylı şekilde inceleyen, Evrim Ağacı’nda yayımlanmış “Nikola Tesla’nın Etrafını Saran Yalanlar, Mitler ve Gerçekler: Tesla’nın Gerçek ‘’Bilim İnsanı’’ Tarafı, Başarıları ve Başarısızlıkları” başlıklı yazı için: http://www.evrimagaci.org/ makale/153). Tesla’nın bu denli efsanelere konu olmasının sebepleri arasında belki zekasından ödün vermez egosu ve uçsuz bucaksız hayal gücü yatmaktadır. Bilimsel bir perspektiften irdelendiğinde, gerçekleştirmeyi hayal ettiği birçok icadın sağlam bir zeminde olmadığı görülebilir.
Ancak -belirtmeye gerek bile olmasa da- Tesla yine de modern çağın en önemli mucitlerinden biridir ve çalışmaları ile birçok bilimci ve mühendise ilham vermiştir. Bu açıdan bakıldığında hayatını ve buluşlarını bizzat kendisinden okuma fırsatı bulduğumuz bu kitap son derece değerli bir esin kaynağıdır. Yaklaşık yüz sayfa olan kitap birkaç bölümden oluşuyor ve Tesla’nın çocukluk ile profesyonellik dönemine kadar geçen süreye tanıklık ediyoruz.
“İlk Yıllar” başlığı altında çocukluk ve gençlik yıllarında yaşadığı deneyimleri anlatmaya başlayan Tesla, mucitlik güdülerinin küçük yaşta kendini kontrol altına almaya başladığını ve bu tecrübelerin ise hayat kurtarıcı ve kolaylaştırıcı nitelikte olduğunu hayatından verdiği örneklerle anlatıyor. Hayatının ilerleyen evrelerinde yeteneğe çevirdiği bir hastalıktan mustarip olan Tesla, hastalığını şöyle anlatıyor: “… Gözlerimin önünde çoğunlukla güçlü ve ani ışıkların eşlik ettiği görüntüler beliriyordu. Bu görüntüler gerçek objeleri görmemi engelliyor, düşünce ve hareketlerimi etkiliyordu. Bunlar gerçek hayatta gördüğüm şeylerin ve manzaraların görüntüleriydi. Asla hayali bir görüntü görmüyordum. Bana bir şey söylendiğinde, o objenin görüntüsü gözlerimin önüne son derece canlı bir şekilde geliyordu ve ben bazen gördüğüm şeyin gerçek olup olmadığını anlamakta güçlük çekiyordum…” İlerleyen sayfalarda ise beyninde beliren görüntüleri gençlik yıllarında manipüle etmeyi başardığından övgüyle şöyle bahsediyor: “… Aklıma yeni fikir geldiğinde, işe öncelikle onu kafamda inşa etmekle başlıyorum. Aracın yapısını kafamda değiştiriyor, iyileştirmelerini kafamda yapıyor ve aracı kafamda çalıştırıyorum. Türbini ha kafamda çalıştırmışım ha atölyemde test etmişim…”
İlk yıllarında kurbağa yakalamak için icat ettiği olta ile mucitlik hayatına başladığını anlatan Tesla, daha sonra gençlik yıllarındaki deneyimlerinden ve üniversite yaşamından söz ediyor. Avrupa’da aldığı başarılı eğitim hayatını ve geliştirdiği icatları ve fikirlerden bahsettikten sonra ise Dünya çapında şöhret kazanmasına yol açan Amerika yaşantısını kaleme alıyor. Edison’un şirketi altında yaptığı hummalı çalışmalardan ve yaşadığı hayal kırıklığından ve kendi adıyla anılan Tesla bobini ve transformatörlerin keşif sürecinden bahsediyor.
Tesla’nın kendi kaleminden çıkan ve bir araya getirilmiş bu yazı dizisinde onun oldukça sıra dışı takıntılarına da şahit oluyoruz. Gençlik dönemlerinde kadın küpelerine olan nefretinden kumara olan dönemsel düşkünlüğüne, üniversite yıllarında Voltaire’nin denemelerini bitirebilmek için bir günde yetmiş iki fincan kahve içmesinden, sabah 3’te çalışmaya baslamasına kadar birçok ilginç bilgiye Tesla’nın kendi ağzından tanıklık ediyoruz. Bunların dışında kitabın her sayfasında karşılaştığımız bir başka şey ise Tesla’nın zekasıyla son derece gurur duyduğudur. Başarısızlıklarından bahsetmeyi es geçip tamamen başarılarından bahseden Tesla’nın alçak gönüllü bir karakterde olmadığını neredeyse tüm kitap boyunca hissedebiliriz.
– Buluşlarım, Nikola Tesla, 1919, İng. Çev. Sinem Bertling, 2016, Say Yayınları, 100 s.
