Ana Sayfa Bilim Gündemi Atatürk barajı 5.2 büyüklüğündeki Samsat depremini tetiklemiş olabilir

Atatürk barajı 5.2 büyüklüğündeki Samsat depremini tetiklemiş olabilir

1794
0
Türkiye’nin güneydoğusundaki Atatürk Barajı ve rezervuardaki su seviyelerinin, 2008 yılındaki 5 büyüklüğündeki deprem de dahil olmak üzere bölgede meydana gelen depremden sorumlu olduğuna inanılıyor. (Fotoğraf: NPR)

Temblor web sitesindeki habere göre iki gün önce Samsat kasabasında tahribata yol açan ve Güneydoğu bölgesinde hissedilen depremi Atatürk Barajı tetiklemiş olabilir.

Bu Temblor haritası, Türkiye’nin güneydoğusundaki bugünkü 5.2 büyüklüğündeki depremin yerini ve Atatürk Barajı’nı göstermektedir. Çalışmalar barajın doğusundaki rezervuardaki şu seviyelerinin değişmesinin artan depremselliğe neden olduğunu göstermiştir.

24 Nisan 2018 3:34 (TSİ)’te 5.2 büyüklüğünde bir deprem, Türkiye’nin güneydoğusunu sarsmış, Samsat kasabasında düzinelerce kişinin yaralanmasına ve birden fazla binanın tahrip olmasına neden olmuştu. AFAD raporuna göre, 35 kişi sarsıntı esnasında evlerini terk ederken hafif şekilde yaralanmıştı. En büyükleri 3.6 büyüklüğünde olan birçok artçı sarsıntı (Kandilli Rasathanesi) kaydedilmiştir.

USGS tarafından üretilen odak mekanizmasına dayanarak, bugün depremin doğrultu atımlı ve 10 km derinlikte olduğunu biliyoruz. Deprem kuzeybatı-güneydoğu yönlü sağ-yanal atımlı Samsat Fayı’nda olmuş olabilir.

Geçen yıl, aynı bölgede olan 5.6 büyüklüğündeki deprem bazı binalarda hasara neden olmuş ve beş kişi yaralamıştı. Depremin merkez üssü, bugünkü depremin 6 kilometre batısında olmuştu.

Ağır hasar almış bir bina görülüyor. Bugün Türkiye’nin güneydoğusundaki M = 5.2 depremi 35 kişinin yaralanmasına neden oldu. (Fotoğraf: Mahir Alan / Depo)

Dünyanın üçüncü en büyük barajı olan Atatürk Barajı’nda bugünkü deprem herhangi bir hasara neden olmazken, rezervuardaki değişen şu seviyelerinin depremleri tetiklediği gösterilmiştir. Baraj açıldıktan ve baraj gölü su tutmaya başladıktan sonra bölgede depremler olmaya başlamıştır. 2008 yılında yayınladıkları bir çalışma ile Haluk Eyidoğan, Veli Geçgel ve Zümer Pabuççu, özellikle 1994 yılında, baraj gölü tam kapasiteye ulaştığı zaman, küçük büyüklükteki depremlerin şaşırtıcı derecede yüksek oranda olmaya başladığını gösterdi. Daha sonra 2007 ve 2008 yazları boyunca, barajdaki su seviyesi yetersiz yağış nedeniyle önemli ölçüde azaldı. Bu, 3 Eylül 2008 tarihinde bir 5.0 büyüklüğünde deprem ile sonuçlandı. Bu nedenle, hızlı su seviye düşüklüğünün, bölgedeki gerilimi değiştirdiğini ve 5.0 büyüklüğündeki depremin enerjinin serbest kalmasına yol açtığı sonucuna vardılar.

Bu fotoğraf geçen sene Samsat kasabasının kuzeyindeki 5.6 büyüklüğündeki depremin neden olduğu hasarı göstermektedir.

Temblor’da bulunan Global Deprem (GEAR) modeline dayanarak, bugünkü 5.2 büyüklüğünde depremin çevresinde büyüklüğü 6’dan fazla olan depremler olabilir. Bu model, dünyadaki herhangi bir yerde, bir insan yaşamı süresinde olabilecek muhtemel deprem büyüklüğünü tahmin etmek için küresel gerilme değerlerini ve son 40 yıllık depremselliği kullanmaktadır. Bölgede daha küçük depremlerde meydana gelen hasarlara dayanarak, 6 büyüklüğündeki depremlerin bölgede yüksek hasara neden olabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, bugünkü deprem, yapıların deprem bilinci ile yapılması gerektiğini gösteren bir uyarı niteliğinde algılanmalıdır.


Bu harita, bugünkü depremden sarsıntı şiddetini göstermektedir. Merkez üssü etrafında, çok güçlü bir sarsıntıya karşılık gelen 7 şiddetine ulaştığı görülüyor (MMİ 7’). Deprem Adıyaman, Gaziantep ve Şanlıurfa da hissedildi. (Harita: AFAD tarafından oluşturuldu)


Bu Temblor haritası, Atatürk Barajı’nın uydu görüntüsünü göstermektedir. Ayrıca bu grafikte de barajın hemen altındaki Bozova Fayı görülmektedir.


Bu Temblor haritası, Türkiye’nin çoğu için Küresel Deprem Aktivite (GEAR) modelini göstermektedir.