Dünya Sağlık Örgütü’nün 2015 verilerine göre dünya çapında 322 milyon insan, yani dünya nüfusunun yüzde 4,4’ü depresyonda. Araştırmacılar, bu yaygınlığın altında yatan nedenlerin arasında bireyin çevresel stres faktörleri ile bir araya gelen yatkınlığından kaynaklanabileceği sonucuna varmışlardır.
Şimdiye dek depresyona daha yatkın olan insanların endojen sinir yanıt sisteminin; yani normal koşullarda stresli bir durumla karşılaştığımızda tetiklenen hipotalamik-hipofiz-adrenal eksen (HPA ekseni) olarak bilinen sistemin düzensizlik gösterdiği bilinmektedir. Bu yanıt, kortizol miktarını artırır ve potansiyel bir tehdit veya zorluk ile karşı karşıya kaldığında vücuda daha fazla enerji sağlar. Zorlu bir durum geçtikten sonra, HPA eksenindeki birkaç kontrol mekanizması, sistemin dengeli bir duruma geri dönmesini sağlar.
Depresif bozukluğu ya da buna yatkınlığı olan kişilerde ise durum böyle değildir. Bunun yerine, geri bildirim mekanizmasının bir arızası, belirgin stresli bir durum olmadığı zaman bile, tam gazda çalışan bir stres tepkisi ile sonuçlandır. Şimdiye kadar, bu hiperaktif stres yanıt sisteminin altta yatan nedeni ve hipotalamusun genel kontrol birimi olarak rolü belirsiz kalmıştır.
Yüzde 5 daha büyük!
Yakın zamanda 84 katılımcıyla yapılan bir çalışamada, Leipzig’deki Max Planck İnsan Bilişsel ve Beyin Bilimleri Enstitüsü’nde (MPI CBS) ve Leipzig’deki üniversite kliniğinin Psikiyatri ve Psikoterapi Bölümü’nde çalışan bilim insanları, depresif bozukluk yaşayan kişilerdeki sol hipotalamusun, sağlıklılara oranla yüzde beş daha büyük olduğunu gözlemledi.
Araştırmaya katılan her iki araştırma enstitüsünde doktora öğrencisi ve altyazının ilk yazarı olan Stephanie Schindler, Acta Psychiatrica Scandinavica dergisinde yayınlanan makalesinde “Bu beyin bölgesinin depresyonlu kişilerde olduğu kadar bipolar bozukluğu olanlarda da büyüdüğünü gözlemledik” diyor. Ayrıca, depresyonlu katılımcı gruplarından birinde, depresyon ne kadar şiddetliyse hipotalamusun da o kadar büyük olduğu ve ilaç tedavisinin de hipotalamusun büyüklüğü üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı gözlendi.
Hipotalamus ile depresyon arasındaki ilişki, yüksek çözünürlüklü bir 7 Tesla MRI tarayıcı kullanılarak bulundu; depresif bozukluğun derecesi ise standart anketler ve görüşmeler kullanılarak ölçüldü.
Bu beyin yapısının depresyon veya bipolar bozukluğu olan kişilerde daha aktif olduğu gözlense de daha büyük bir hipotalamusun oynadığı rol henüz bilinmemektedir. MPI CBS’de İnsan ve İnsan Olmayan Primat Beyninin Organizasyonunun Anatomik Analizi araştırma grubunun baş araştırmacılarından Stefan Geyer, “Daha çok aktivite yapısal değişikliklere ve dolayısıyla hipotalamusun bir sent para büyüklüğündeki daha büyük bir hacme kadar büyümesine yol açabilir” diyor.
Kaynak
https://www.sciencedaily.com/releases/2018/09/180920115531.htm
