Ulusal Sağlık Enstitüleri’nden (NIH) biliminsanları, sivrisineklerde bulunan bir proteinin sarıhumma, dang humması, Batı Nil virüsü ve Zika virüsü kaynaklı hastalıklara karşı kullanılabileceğini raporladı.
PNAS’ta yayınlanan çalışmaya göre sivrisineklerde bulunan AEG12 proteini bu hastalıkların etmeni olan virüsleri etkisiz hale getirebiliyor, protein bu işlevini virüslerin zarf yapısını kararsız hale getirip bu koruyucu kaplamayı bozarak gerçekleştiriyor. Söz konusu protein, viral zarf üzerinde etki etmesi nedeniyle işlevini her virüs için gerçekleştiremiyor. Ancak araştırmacılar, özellikle dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen virüslere karşı tedavi aşamasında AEG12 proteininden yararlanılabileceğini ifade etmekte.
Biliminsanları AEG12 proteininin yapısını anlayabilmek için X-ışını kristalografisi metodunu kullandı. Moleküler düzeye yapılan incelemeler AEG12 proteinin lipitleri (yağ) veya virüsün bütünlüğünü sağlayan zarfın yağ benzeri bileşenlerini parçaladığını gösterdi. Bu nedenle AEG12 proteini bazı virüsler üzerinde öldürücü bir güce sahiptir.
Araştırmacılar, AEG12 proteininin Zika, Batı Nil ve benzer yapıdaki virüslerin bulunduğu bir virüs ailesi olan Flavivirüslere karşı en yüksek etkiye sahip olduğunu belirtiyor. Yine araştırmacılara göre bu protein, COVID-19 etmeni olan SARS-CoV-2 üzerinde de etkili olabilir ancak bu konu daha ileri çalışmalara ihtiyaç duymaktadır. Biliminsanları SARS-CoV-2’ye karşı AEG12 proteini kullanımının yıllarca sürecek biyomühendislik çalışmaları sonrasında gerçekleştirilebileceğini de belirtiyor. AEG12’nin tedavi aşamasında kullanılmasını engelleyen durumlardan biri proteinin kırmızı kan hücrelerini de parçalamasıdır. Bu nedenle araştırmacılar proteini sadece hedef virüs için kullanılabilecek biçimde yeniden tasarlamak zorunda.
Çalışma sırasında sivrisineklerin AEG12 üretimleri de incelendi. Sivrisinekler AEG12 proteinini kan yoluyla aldıkları flavivirüslerle enfekte olduktan sonra üretmeye başlar. Tıpkı insanlardaki gibi sivrisinekler de virüslere karşı güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturur ve AEG12 proteini üretimi ile birlikte virüslerin koruyucu zarfı kırılır. Araştırmanın sağladığı veriler halk sağlığını korumak, yeni salgınların önüne geçmek veya hali hazırda süren salgınlarla mücadele etmek için kullanılabilir.
Kaynak: SCIENCE DAILY
