Çeviren: Ebru Oktay
Yeni bir araştırmaya göre dinozorlar, yürüyüş şekilleri sayesinde gezegeni ele geçirmiş ve 160 milyon yıldan fazla bir süre boyunca hüküm sürmüş olabilirler. Hem iki hem de dört ayak üzerinde yürümeye uyum sağlayarak, Triyas’ın sonundan (251,9 milyon ila 201,3 milyon yıl önce) yaklaşık 66 milyon yıl önce Kretase döneminde yok olana kadar, diğer organizmaları çeşitlendirerek ve rekabet ederek baskın kara omurgalıları haline gelmişlerdi (145 milyon ila 66 milyon yıl önce).
Royal Society Open Science Dergisi’nde 7 Şubat’ta yayınlanan yeni bir çalışmada araştırmacılar, dinozorların bir dizi ekolojik çöküşün ardından ortaya çıkan ekolojik boşlukları doldurarak dünyayı nasıl ele geçirdiğini anlattı. Dinozorlar arka ayakları üzerinde, daha sonra da dört ayak üzerinde yürüdüklerinden, büyük çevresel değişikliklerin yaşandığı bir dönemde belirgin bir avantaja sahip oldular.
Dinozorlar, modern timsahların atalarını içeren Pseudosuchia adlı sürüngen grubuyla birlikte evrimleşen Avemetatarsalia olarak bilinen bir grubun parçasıydılar. İki grup, 252 milyon yıl önce Permiyen kitlesel yok oluşunun ardından Triyas döneminde ortaya çıktılar.
Araştırmacılar, zaman içinde meydana gelen değişiklikleri belirlemek için 208 adet avemetatarsalian, pseudosuchian ve bunların yakın akrabalarına ait fosilleşmiş bacak kemiklerini incelediler.
İlk ortaya çıktıklarında psödosuchianlar daha çeşitli bir gruptu. Bazı psödosuchianlar arka ayakları üzerinde yürüyordu, ancak çoğunluğu emekleme alışkanlığını sürdürüyordu. Dinozorlar başlangıçta iki ayaklıydı ve ataları gibi hantal yürümek yerine koşabiliyorlardı. Hızlı hareket edebilme, yırtıcılardan kaçma ve av yakalama yetenekleri gelişti ve Triyas’ın kuru iklimi de onlara avantaj sağladı.
Bristol Üniversitesi’nde paleobiyoloji yüksek lisans öğrencisi olan makale yazarı Amy Shipley, “Yiyecek konusunda ciddi bir sorun vardı. Zaten 20 milyon yıldır az sayıda olan dinozorlar bir şekilde havalandı ama psödosuchianlar uçmadı. Muhtemelen ilk dinozorlar, tıpkı günümüzdeki birçok modern sürüngen ve kuş gibi, suyu koruma konusunda iyiydi. Ancak kanıtlarımız, onların asıl yürüme ve koşma konusunda iyi uyum sağlama yeteneklerinin önemli bir rol oynadığını gösteriyor” diyor.
Triyas’ın sonunda, başka bir kitlesel yok oluş, dört ayak üzerinde kalan timsah biçimli türler dışında psödosuchianların çoğunu yok etti. Bazı dinozorlar dik, iki ayaklı duruşlarını korurken diğerleri yine dört ayak üzerine düştü. Bu onların çok değişik ekolojik nişleri çeşitlendirmelerine ve doldurmalarına olanak sağladı.
Çalışmanın yazarlarından Suresh Singh, “Triyas döneminin sonundaki kitlesel yok oluştan sonra, on metreden uzun, bazıları zırhlı, birçoğu dört ayaklı, ancak birçoğu hâlâ ataları gibi iki ayaklı olan gerçekten devasa dinozorlar ortaya çıktı. Duruşlarının ve yürüyüşlerinin çeşitliliği, son derece uyumlu oldukları anlamına geliyordu ve bu, Dünya’da uzun süre güçlü bir başarı elde edilmesini sağladı” diyor.
Dinozorlar, sıcaklığı tüylerle düzenleme yeteneği ve daha verimli nefes alma mekanizmaları gibi gelişmelerine yardımcı olan başka özellikler geliştirirken, araştırmacılar ayrıca geniş hareket stratejilerinin de onlara çok önemli bir avantaj sağladığı sonucuna vardı.
Kaynak: https://www.livescience.com/animals/dinosaurs/dinosaurs-dominated-our-planet-not-because-of-their-massive-size-or-fearsome-teeth-but-thanks-to-the-way-they-walked
