Kuntay Gücüm

Türkiye’de liberalizmin, 19. yüzyılda bir muhalefet ideolojisi olarak doğduğu yönünde bir kanaat var. Oysaki bazı olgular Osmanlı liberalizminin tam aksine iktidar politikası olarak ortaya çıktığını gösteriyor. Tanzimat’ın liberal iktisat politikası sıkça vurgulanır. Örneğin Paris Barış Konferansının 25 Mart 1856 tarihli oturumunda kapitülasyonların gündeme gelmesi üzerine söz alan Cavour en liberal ticaret rejiminin Osmanlı İmparatorluğu’nda olduğunu, […]

Babıâli 1862’den itibaren özellikle Arnavut kökenli İtalyanlara yönelik propaganda hakkında diplomatik misyonlarından raporlar almaktadır. Büyük güçlerin başkentlerindeki Osmanlı diplomatları İskender Bey’i ve Junte Greco-Albanais (Grek-Arnavut Cuntası) adlı örgütünü engelleyebilmek için harekete geçirilir. Bir ucu İtalya’da yerleşik Arnavut koloniye, bir ucu İtalyan monarşistlerine, bir ucu da Fransız romancı Alexandre Dumas’ya uzanan fakat fazla bir varlık gösteremeyen […]

Babıâli, sınırları çevresinde cumhuriyet rejimlerine gücü oranında izin vermeyeceğini ortaya koymuştu. Hariciye Nezareti yazışmalarında cumhuriyet kavramı devrim, devrim ise entrika ve komplo ile birlikte kullanılıyordu. Devrimci bir hareket veya bir cumhuriyet, Osmanlı coğrafyası için istikrarsızlık kaynağı olarak tanımlanmıştı. Babıâli’nin 1856’dan sonra Paris Barış Anlaşması ile kurulan yeni Avrupa düzenini koruma amaçlı muhafazakâr bir dış politika […]

Süveyş Kanalı projesinin sahibi Lesseps, 1858’de Ali Paşa’ya gönderdiği özel bir mektupta, eğer yirmi yıl içinde kanal projesi hayata geçirilemezse Türkiye’nin Kızıldeniz kıyılarında en ufak bir kara parçasını bile elinde tutamayacağını iddia etmişti. İmparatorluğun kalkınmasına, Batı medeniyetinin Doğu’ya da aktarılmasına ve dünya barışına katkı yapacağı iddiasıyla ve gösterişli törenlerle 1869’da açılan kanal, İngiliz işgalinin nedenlerinden […]

Lozan Barış Anlaşması’nın sonuçlarında biri, kapitülasyon hukuku altında gelişen Doğu’daki yabancı tüccar sermayesinin gücünün büyük ölçüde geriletilmesidir. Barış anlaşmasından vazgeçmeden bu süreci durdurmanın mümkün...

Venedik. Senato salonu. Othello’ya sefer görevi verilmeden önce Osmanlı donanmasının nereye saldıracağı tartışılmaktadır. Birinci Senatör söz alır: “… Düşünelim hele: Osmanlılar için Kıbrıs ne...