matematik sohbetleri

17.ve 18. yüzyıl matematiğinin gelişiminde matematikçiler arasındaki mektuplaşmaların önemli bir payının olduğunu biliyoruz. Pascal-Fermat, Goldbach-Euler gibi matematikçiler arasında gidip gelen mektuplar matematik tarihinde kilometre taşı kabul edilebilecek sonuçlar doğurmuştur. Bu mektuplardan biri 1693’te Isaac Newton’a (1643-1727) gönderilmiştir, ama bu kez mektubu yollayan bir matematikçi değil, SamuelPepys (1633-1703) adındaki parlamenterdir. Pepys, Newton’a bir olasılık problemi sormaktadır: […]

Geçen sayıda olduğu gibi bu yazıda da mantık bilmeceleriyle uğraşacağız. Geçen sayıdakilere göre daha kolay olduğunu düşündüğüm aşağıdaki iki bilmecenin meraklı okurun ilgisini çekeceğini umuyorum. Bilmeceleri gerekçelendirerek yanıtlayan ilk iki okurumuza yine küçük bir hediyemiz olacak. Kitap meraklıları Kitap okumaya meraklı, A, B, C, D gibi dört arkadaş bir yayınevinden dört farklı kitap sipariş ederler. […]

Ünlü bilimkurgu yazarı Isaac Asimov bir yazısında tarih öncesinden iki insanın diyaloguna yer verir: Tarih öncesi “dâhi”lerinden biri arkadaşına “Bak şimdi” diyerek şu soruyu...

Evde kalmak zorunda olduğumuz şu günlerde düşünmek, anlamak ve keşfetmek için daha çok zamana sahibiz. Matematiksel düşünme sürecine benzer birçok yanı olan problem ve...

Bu yazıda, 19. yüzyılda yaşamış ünlü Alman matematikçi Bernhard Riemann’ın verdiği bir dersi konu edineceğiz. Bilim tarihinin kilometre taşlarından biri olarak kabul edilen bu konuşmanın ilginç öyküsüyle başlayalım yazımıza. Yıl 1854. Bernhard Riemann, 28 yaşında genç bir akademisyen. Doçent olmayı arzulamaktadır. Doçentlik tezi üzerinde 30 ay çalışmıştır. Son aşamada jüri önünde ders vermesi gerekir. Jüri, […]

Son 50 yılın en büyük matematikçilerinden biri olarak görülen John Horton Conway koronavirüs nedeniyle 11 Nisan 2020’de 82 yaşında yaşamını yitirdi. Matematikçi Clifford A. Picover,...

Matematik olimpiyatlarında sorulan birçok problemin çözümü sıra dışı, akıl dolu ve çok ilginç adımlardan oluşur. Çözümün sonunda adeta usta bir satranç oyuncusunun birkaç hamle...

Ünlü matematikçimiz Cahit Arf’ın sözüdür: “Şu Zeta fonksiyonunun gizemini anlayabilsem o an ölmeye razıyım.” Bilinmeyene doğru yapılan yolculukta “ölmeye razı olacak” denli içsel merak duygusuyla yaşıyor olmak… Tutkuyla matematik yapan bütün matematikçilerin ortak duygusudur merak etmek ve matematik tarihi matematiksel gizemin perdesini aralamaya çalışan yüzlerce matematikçinin hikâyesiyle doludur. Sadece matematikçiler değil matematikle ilişkisi ve ilgisi […]

Bilmece ve problemlerle uğraşmak matematik yapmaya benzer. Her iki etkinlikte de düşünmek, anlamaya çalışmak, keşfetmek, çözmek veya çözememek, sevinç veya sıkıntı, yanlış yapmak ve yanlışını kabul etmek vardır. Aslında hayat da böyledir ve tam da bu yüzden matematik herkesin ihtiyacıdır! Problemlerle uğraşarak matematiksel düşünmenin keyfini çıkarmak isteyen okurları aşağıdaki sorularla baş başa bırakıyorum. Hileli mi? […]

Kendisinden ve 1’den başka tamsayıya bölünemeyen pozitif tamsayıların asal sayı olarak tanımlandığını biliyoruz. Ayrıca, 1 sayısı asal değildir. Oysa ki 1 sayısı da “sadece kendisine ve 1’e bölünebilen sayı” tanımına uyuyor, ama matematikçiler 1’i “teknik nedenlerden” dolayı asal sayı olarak kabul etmezler. Nedir bu teknik nedenler? İlk bakışta şöyle düşünebiliriz: Bütün asal sayıların iki farklı […]