CERN-ATLAS Deneyi Ulusal Koordinatörü Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, halihazırda ATLAS deneyinde yürüttüğü çalışmaları Bilgi Üniversitesi’nde kurulan Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi çatısı altında birleştirerek geniş kapsamlı bir işbirliği çalışmasına önayak oldu.
CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi), günümüz yüksek enerji fiziği çalışmaların en önemli ayaklarından biridir. Higgs parçacığının keşfi başta olmak üzere çalışmaya başladığı günden bu yana birçok buluşa ev sahipliği yapan CERN, deneysel başarılarının yanı sıra, Dünya’nın birçok yerinden gelen bilimcilerin bir arada geldiği ve bilimsel fikir trafiğinin en yoğun olduğu, donanımlı genç araştırmacıların sürekli olarak yetiştirildiği kurumlardan aynı zamanda.
Temel bilim faaliyetlerinin yapıldığı bu kurumun esas amacı evrenle ilgili sorulara cevap aramaktır. Ancak soruların cevaplandırılabilmesi (ya da daha kesin cevaplandırabilmesi) için Dünya üzerinde görülmemiş bir teknolojinin üretilmesi gerekmektedir. CERN, bu açıdan bakıldığında sadece temel bilim üreten bir kurum değil, uzun veya kısa vadede topluma yansıyacak yüksek mühendislik teknolojilerinin de üretildiği bir kurum olarak ele alınabilir.
“Hızlandırıcı 21. yüzyılın anahtar kelimesi” diyen Serkant Ali Çetin, Dünya genelinde ARGE çalışmalarının %1’inin yüksek enerji araştırmalarına aktarıldığını belirtiyor. 1961 yılında CERN’e gözlemci olarak katılan ve 2012 yılındaki tam üyelik başvurusunu son anda geri çeken Türkiye’nin de bu gündemi artık bir ucundan yakalaması gerektiğini ısrarla belirten Çetin, Bilgi Üniversitesi’nin ev sahipliği yaptığı bir girişimle sürdürmekte olduğu faaliyetlerine ivme kazandırdı.
CERN özelinde ATLAS deneylerine 1996 yılında bir yüksek lisans öğrencisiyken katılan Serkant Ali Çetin, kurumla bağını hiç koparmadı ve şu anda ATLAS Deneyi’nin ulusal proje yürütücülüğünü üstlenmiş durumda. Bunun dışında yine CERN’in karanlık madde çalışmalarıyla ilgili CAST deneyinde ve Çin’deki yüksek enerji çalışmalarına devam etmekte olan Serkant Ali Çetin, Bilgi Üniversitesi’nin katkısıyla Türkiye’deki ilk Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin kurulmasına öncülük etti ve çalışmalarına bu merkezde devam edecek. CERN ile organik işbirliğinin sürdürüleceği ve bu bağlamda yeni öğrencilerin ve araştırmacıların yetiştirileceği merkezle ilgili yapılan basın bülteninde Serkant Ali Çetin şöyle diyor: “ATLAS Deneyi için ülkemizde yürütülen şemsiye projenin geliştirilmesi amacıyla titizlikle ilerleyecek bir süreci başlattık. Bilgi Üniversitesi’nin yürütücüsü olduğu TAEK (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu) destek projesi ile ATLAS deneyinde hayata geçirilen tüm çalışmalar, hem Bilgi Üniversitesi’nin hem de Türkiye’nin bilimsel kazanımı olacaktır. Artarak devam etmesini umduğum bu işbirliğinin, Türkiye’nin bilim ve teknoloji vizyonunda köklü bir değişim yaratacağına inanıyorum. Türkiye’nin geçen yıl Mayıs ayında CERN asosiye üyesi olmasının ardından teknoloji transferi ve endüstri ile işbirliğine yönelik yürütülen çalışmalara da büyük katkı vermeye başladık. Bu sayede temel araştırmaların tetiklediği yenilik ve teknolojik gelişmelerden endüstrimizin ve dolayısıyla ekonomimizin azami seviyede faydalanmasını hedefliyoruz.”
Türkiye’den 30’a yakın araştırmacının katıldığı ATLAS Deneyi için ulusal düzeyde oluşturulan şemsiye proje Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi öncülüğünde yürütülecek. Uzman insan gücünün yetiştirilmesi ve güçlü bir araştırma ekibinin oluşturularak ülkemizde yüksek enerji fiziği alanında altyapı sağlamak da merkezin temel misyonlarından biri olarak öne çıkıyor.
Akademik araştırmaların dışında, parçacık fiziği konusunda öğrencileri eğitmek amacıyla Dünya’nın çeşitli ülkelerinde 30 yıldan fazladır sürmekte olan CERN Hızlandırıcı Okulu, eylül ayında ilk kez Türkiye’de gerçekleştirilecek. Fizikçilerin ve mühendislerin yanı sıra lisansüstü öğrencilerin de yıl boyu sürecek olan eğitimlere katılabileceği bu yaz okulu Bilgi Üniversitesi’nde yapılacak.
Bilimin toplumsallaştırılması son yıllarda Avrupa ve Amerika’da oldukça büyük bir ivme kazandı. Ülkemizde de bilimin topluma yayılması adına, CERN tarafından hazırlanan “CERN Bilimi Hızlandırma Sergisi” adlı interaktif sergi ilk kez İstanbul’a gelecek ve Mart-Haziran 2017 tarihleri arasında Santralistanbul Kampüsü’nde olacak. CERN’de yürütülen çalışmaların anlatılacağı bu sergi, katılımcıların evren hakkında merak ettiği soruları cevaplandıracak.
Bilgi üreten kişi ya da grupların bulunduğu ortamda bilgiyi üretip geliştirmenin önemini vurgulayan Serkant Ali Çetin, yöneticiliğini yürüteceği merkezde, CERN-ATLAS Deneyi merkezli çalışmalara başlamış durumda. Yüksek Enerji Fiziği Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin akademik ve eğitim faaliyetlerine devam etmesi, Türkiye’deki yüksek enerji çalışmalarının gelişmesine, yeni araştırmacıların yetiştirilmesine ve üretilen bilgilerin toplumsallaşmasına katkı sağlayacak gibi görünüyor.
