İnsan Vücudunun Öyküsü
– Sağlık, Hastalık ve Evrim-, Daniel E. Lieberman, Çev. Raşit Bilgin, Say Yayınları, 2015, 616 s.
Harvard Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapan Daniel E. Lieberman insanın evrimini inceliyor. Lieberman, Doğu Afrika’da 7 milyon yıl önce başlayan bu öyküyü aktararak günümüze kadar olan süreçte insan vücudundaki değişimin izlerini sürüyor.
Bu süreç insan atalarının ağaçlardan inmesi ve iki ayaklılığın evrimiyle başlayıp avcı-toplayıcılığın ortaya çıkmasını ve insanların gruplar halinde yaşamaya başlamasını takiben tarım ve endüstri devrimlerinin sebep olduğu değişimi, başka bir deyişle evrimi anlatıyor. Günümüze gelince Doğu Afrika’da avcı-toplayıcı olmak üzere uyarlanmış ve modern yaşam tarzlarına uyum sağlamakta zorlanan vücutlarımızın kalp hastalıkları, kanser ve diyabet gibi hastalıklardan mustarip olduğunu görüyoruz.
Lieberman, evrimsel bir bakış açısının bu hastalıkların niçin ortaya çıktıklarını anlamamıza ve daha da önemlisi önlememize nasıl yardımcı olacağını açık ve anlaşılır bir dille anlatıyor. Bu kitapta bir yandan insan vücudunun geçmişten günümüze süren yolculuğuna tanık olurken, bir yandan da günümüzde sağlıklı bir yaşam sürmeye yönelik ipuçları veriyor.
Çizgilerle Felsefe
– Rius, İspanyolcadan çev. Çiçek Öztek, Yordam Kitap, Nisan 2015, 252 s.
Meksikalı çizer Rius, bu kitapta felsefenin antikçağdan günümüze uzanan öyküsünü eğlenceli, yalın bir dille ve çizgilerle aktarıyor. Felsefeye yeni başlayanlar için hazırlanmış bu kitap felsefe tarihi kolayca okunabilecek bir kurguyla sunuyor. MÖ 5. yüzyılda Miletoslu Thales’le başlayan felsefi düşüncenin, 21. yüzyılın post-yapısalcı filozoflarına gelene kadar hangi tarihsel dönemeçlerden geçtiğini ortaya koyuyor. Bu süre içinde tüm felsefi sistemler, temel öğretiler ve temsilcileri Rius’un çizgileriyle ve üslubuyla keyifli bir felsefe dersine dönüşüyor. Rius, felsefeyi herkesin anlayabileceği bir kurgu ve dille ortaya koyarak felsefenin kimi zaman soğuk ve anlaşılmadığı algısını kırmayı amaçlıyor.
Felsefenin Tesellisi
– Boethius, Latinceden çev. Çiğdem Dürüşken, Alfa Yayınları, Mayıs 2015, 271 s.
Felsefenin Tesellisi, vatana ihanet suçlamasıyla yargılanmaya bile gerek görülmeden zindan atılan ve idamını bekleyen Romalı filozof Boethius’un “tanrısal öngörü”, “kader” ve “özgür irade” kavramları üzerine sorgulamalarını içeren en bilinen yapıtıdır. Bu kitapta, pagan dünyanın düşünsel öğretileriyle ortaçağın Hıristiyanlık düşüncesinin tam eşiğinde duran Romalı filozofun felsefeyle yaptığı iç hesaplaşmasına felsefenin kendi dilinden tanık oluyoruz. Antikçağ Yunan felsefesinden, yeni-Platonculuktan, Latin edebiyatından seçilen düşüncelerin seçkin bir karması ve o güne değin felsefe tarihinde başat rol oynayan Platon’un ve Aristoteles’in konuyla ilgili görüşlerinin şiirsel bir özeti sayılabilir. Akıl ve inancın buluştuğu kitap, aynı zamanda Boethius’un savunması niteliğindedir.
Çevre, İnsan, Devlet
– Anayasa Üzerine Güncel Denemeler-, Tolga Şirin, Tekin Yayınevi, Nisan 2015, 255 s.
Bu kitap, Tolga Şirin’in anayasa hukuku alanında “çevre”, “insan”, “devlet” konularında yazdığı yazıların bir derlemesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde görev yapan Şirin’in 2010 yılından bugüne Türkiye gündeminde yer alan güncel anayasa hukuku sorunları hakkındaki yazıları çeşitli gazete ve dergilerde yayımlandı. Bu yazılardan derlenen kitapta anayasa konusundaki bilgi kirliliğine karşı mücadele ediliyor. Çevre hakkı, idam cezası, kürtaj hakkı, çocuk hakları, vicdani ret, basın özgürlüğü, insan hakkı ihlali, başkanlık sistemi gibi gündemde çok tartışılan konular insanı merkeze alan bakışla ele alınıyor.
Devlet Üzerine
– Collège de France Dersleri (1989-1992), Pierre Bourdieu, Çev. Aslı Sümer, İletişim Yayınları, 2015, 495 s.
“Devlet ne egemenlerin hizmetindeki bir iktidar aygıtına ne ihtilafların soğrulduğu tarafsız bir mekâna indirgenebilir: Devlet, hayli ileri derecede ayrışmış toplumlarda, toplumsal hayatın bütününü yapılandıran müşterek inanç formunu oluşturur.” Bu sözler Fransız sosyolog Pierre Bourdieu’ye ait. Devlet Üzerine, Bourdieu’nün 1989 ve 1992 tarihleri arasında Collège de France’ta verdiği derslerin notlarının derlenmesiyle oluştu. Devlet, yazarın sosyolojik analizinde son derece merkezi olan ama nadiren böyle algılanan bir analiz konusudur. Bu kitap, Bourdieu’nün diğer çalışmalarında dolaylı olarak ele aldığı devlet sorununu analizinin merkezine yerleştirerek incelediği tek çalışma olma özelliği taşıyor.
Müştereklerimiz
– Paylaştığımız Her Şey-, Jay Walljasper, Hazırlayan: Bengi Akbulut, Metis Yayınları, Mayıs 2015, 332 s.
“Müşterekler” fikrinin temelinde ne kadar çok şeyin aslında hepimize ait olduğu gerçeği yatıyor. Bu ortaklığın kimi zaman farkında değiliz, kimi zaman da değerini bilmiyoruz. Bu kitapta 21. yüzyılın ekonomik, siyasi ve kültürel meselelerine müşterekçi bir anlayışla getirilen çözümler bulunuyor. Dünyanın dört bir yanından derlenmiş bu öyküler, ‘yapmak için düşünmek isteyen’ herkes için esin ve umut kaynağı olabilir.
Müştereklerin felsefesi oldukça yalın: Paylaştığımız her şey, aynı zamanda dünyayı iyi yönde değiştirebilmek için ihtiyacımız olan her şey demek: Yaratıcılık ve bireysellik. Ancak başkalarını hasım olarak görmeyen, kendini başkalarıyla ortaklaşa, topluluk içinde gerçekleştiren ve bundan mutluluk duyan bir bireysellik.
