Ana Sayfa Dergi Sayıları 122. Sayı CERN’de yeni bir adım

CERN’de yeni bir adım

306
0

Uzmanların gündeminde, deneyler için inşa edilen tünelin genişletilmesi var. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN), bilim dünyasının yakından takip ettiği bir yer. BBC’den Roland Pease’nin haberine göre, Cenevre’de Şubat ayı başında gerçekleştirilen üst düzey bir toplantıda, kenti çevreleyecek 100 km uzunluğunda bir tünel inşa edilmesi önerisi görüşüldü. Bu, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’na (LHC) evsahipliği yapan 27 kilometrelik parkurun yaklaşık dört katı. Proje hayat bulduğunda, tünel batıda Alpler’e, doğuda ise Jura Dağlarına uzanmış olacak, hatta Cenevre Gölü’nün altından geçecek.

CERN Genel Direktörü Ralf Heuer’e göre, LHC henüz yeni olsa bile, onu neyin takip edeceğini düşünme zamanı geldi. Bu yorumunun sebebi, projelerinin ciddi bir araştırma-geliştirme faaliyeti gerektirmesi. LHC üzerindeki tartışmaların 1983’te başladığını, çarpıştırıcının ancak 3 yıldır tam kapasiteyle çalıştığını belirten Heuer, düşüncesinde haklı görünüyor.

Toplantıda sadece yeni tünelin yeri ve uzunluğu tartışılmamış. Bir diğer başlık, parçacıklar. Kimi uzmanlar, LHC’de olduğu gibi, protonların çarpıştırılmasından yana. Elde edilecek enerjinin şimdikinden sekiz kat fazla olması, fizikçilerin Big Bang’e dair daha sağlıklı bilgi edinmelerine imkân verecek. Kimileri ise protonlar yerine elektronların kullanılmasını önererek, bu sayede daha rahat ve daha az karmaşık çalışmalar yapılabileceğini dile getiriyor.

CMS Algılayıcısı (dedektörü) basın sözcüsü Guido Tonelli için, LHC’de önümüzdeki birkaç yılda neler bulunacağından bağımsız olarak, yeni tünelin inşasına başlanmalı. Projenin maliyetiyle ilgili şu anda bir yorum yapmak pek mümkün değil. Tahminlere bakılırsa, LHC’nin görevini tamamlayacağı 2035 yılında, yeni sistem hazırlanmış olacak.

Heuer’in vurguladığı gibi, Higgs bozonunun keşfiyle beraber bir sona gelinmedi. Karanlık madde ve karanlık enerji başta olmak üzere, araştırılacak pek çok alan var.