NASA’nın kızılötesi ve daha düşük enerjili dalga boylarından gelen ışınları inceleyen uzay teleskobu WISE (Wide-field infrared Survey Explorer) ile Dünya yörüngesindeki radyo teleskop Spitzer Uzay Teleskobu ortak bir buluşa imza attılar. Bu iki kahraman teleskop dostlarımız, yaptıkları rutin gözlemler sırasında evrende şu ana kadar ölçülen en düşük sıcaklığa sahip yıldızı keşfettiler, hem de Güneş’e çok yakın bir konumda! Dünya’dan 7,2 ışık yılı uzaklıkta olan “WISE J085510.83-071442.5” yıldızı, Dünya’nın yalnızca Güney Kutbu kadar bir sıcaklığa sahip. Peki, nasıl oluyor da bir yıldız bu kadar düşük bir sıcaklıkta bulunabiliyor?
Evrenin buzdolapları: kahverengi cüceler
Evrenimizin her yanını küçük benekler halinde dolduran yıldızlar, sıcaklıklarına ve boyutlarına göre sınıflandırılır. Her ne kadar birbirlerinden görünüşte farklı olsalar da yıldızların yaptıkları şey aynıdır. Hepsi ölmüş yıldız mezarlıkları olan bulutsuların(nebula) içinden doğar, büyür ve ölürler. Ölümleri de yeni yıldızların doğmasına olanak tanır.
Peki, yıldızlar tam olarak ne yapar? Yıldızlar kısaca içlerindeki hidrojen ve helyum atomları ile çeşitli nükleer tepkimelere girerek yeni atomlar oluşturur ya da atomlarını parçalarlar. Bu tepkimeler de atomların içindeki gizli cevher olan serbest enerjiyi dışarı çıkardığından dolayı yıldız ısı ve sıcaklık yayar. Bir bakıma bizler gibi evrende yaşayan tüm diğer canlıların aydınlanması için kendilerini feda ederler.
Yıldızların yaydığı bu enerji, büyüklüğüne göre bize farklı renklerde gözükür. Yıldızlar, en soğuktan en sıcağa şu renkleri alırlar: Kahverengi-Kırmızı-Sarı-Beyaz-Mavi. Evinizde de çakmağı yaktığınızda gördüğünüz kırmızı renk alev, ocakta yemek pişirirken gördüğünüz mavi aleve göre daha soğuktur. Yani aslında yemek pişirirken bile evimizde bazı yıldızlar kadar sıcak ortamlar yaratabiliyoruz. Bu renk tayfları aslında yıldızın yaydığı radyasyon miktarından enerjiye ve yüzeyindeki sıcaklığa kadar bize bilgi verirler. “WISE J085510.83-071442.5” yıldızı anlaşılacağı gibi kızılötesi tayfta olan bir yıldızdır ve kahverengi cüce adı verilen sınıfta yer alır. Kahverengi cüceler Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık 30 ila 80 katı kadar olur ve en soğuk yıldızlar olarak kabul edilirler. “WISE J085510.83-071442.5” yıldızı ile birlikte evrenimizde yeni bir rekor daha kırılmış oldu. “WISE J085510.83-071442.5”ın yüzey sıcaklığı -48 °C ile yıldızlar sıcak olur ezberinizi yıkmaya can atıyor.
Güneş’imizin Samanyolu apartmanındaki kapı komşuları
“WISE J085510.83-071442.5” yıldızının sıcaklığından başka bir meseleye dikkat çeken biliminsanları da bulunmakta. Penisilvanya Devlet Üniversitesi’nin “Uzak Gezegenler” araştırma parkında öğretim görevlisi astronom Kevin Luhman’a göre, esas heyecan verici olan böyle bir yıldızı adeta burnumuzun dibinde keşfetmiş olmamız. “Henüz evrende kendimize en yakın olan kısımları bile tam olarak keşfedemedik” derken, yeni bir keşif çağı içinde olduğumuzu belirtiyor NASA’ya yaptığı açıklamada.
Yukarıdaki tabloda ışık yıllarına göre Güneş’e en yakın yıldızları görebilirsiniz. Evrendeki en hızlı şey olan ışığın bir yılda aldığı mesafeye ışık hızı denir. (~3.000.000.000m/s) Oort bulutu ise kuyrukluyıldız gibi Güneş’imizin etrafında ama çok uzaklarda dönen cisimlerin bulunduğu bölgedir. Bir nevi Güneş Sistemi’nin banliyösü diyebiliriz. Sonrasında ise yıldızlarası yola çıkarsınız.
Sözü Johannes Kepler’e bırakmanın sırası: “Gökyüzü Krallığı’ndaki saklı hazinelerin varlığını sizlere kanıtlamama gerek yok. Kafanızı yukarı kaldırdığınızda cevher parçalarını görebilirsiniz. Doğa bu kadar büyük bir çeşitlilik içindeyken, fikir yürüten insan zihni sürekli zengin kalacak ve bu hazineden yararlanacaktır.”(Mysterium Cosmographicum, -Evrenin Gizemi-, 2. Baskı 1620.)
Artık fikir yürüten büyük ustaların bize anlattığı saklı hazinelere ulaşmaktayız. Yeni bir keşif çağına adım attık. İnsanlık tarihinden beri hiç bu kadar ilerlememiş olan pozitif bilimler, insanlara ilham vermeye devam edecek ve “Gökyüzü Krallığı”nın sırlarını keşfetmemize olanak verecek.
