Biliminsanları evrim sürecinde tek genlerin mutasyon geçirme biçimine genişçe hakim olduklarından, bunun konak organizma için bir uygunluk maliyeti veya yarara sahip olabileceğini düşünüyorlardı. Bununla birlikte genler çoğu kez karmaşık düzenleyici ağlar içinde gömülüdür. Evrimde bu gen ağlarının rolü henüz pek aydınlatılamamıştır.
Yale araştırmacıları, bir doğal gen ağının faaliyetinin nasıl geliştiğini sistematik olarak değerlendirdi ve şaşırtıcı sonuçlar buldu. Ağlardaki genler promotor olarak adlandırılan genetik materyal tarafından düzenlenir. Yale ekibi kombinasyon yöntemiyle şeker metabolizasyon ağının promotorlarını iki maya türü arasında yer değiştirdi ve sonra düzenli olarak maya hücreleri üzerindeki etkileri analiz ettiler. Bir negatif geri besleme döngüsüne aracılık eden GAL80 promotorunun, esasen bozulmuş ağ faaliyetleri ve maya hücrelerinin uygunluk profilleriyle yer değiştirdiğini buldular.
Moleküler, hücresel ve gelişimsel biyolog, Batı Kampüsü Enstitüsü’nde Sistem Biyolojisi Araştırmacısı ve bu çalışmanın kıdemli yazarı Prof. Murat Acar: “Gen ağı seviyesinde evrimin nasıl oluştuğu hakkında sınırlı deneysel kanıta sahibiz” diyor. Negatif geri besleme düzenlenmesin türler arası ağ etkinliği farklılıkları üzerinde oynadığı rolün aydınlatılmasını önemli buluyorlar. Acar’a göre nicel sistemler biyolojisi yaklaşımlarıyla, gen ağlarının evrimini çalışmak, antibiyotik-direnci gibi halk sağlık problemlerine karşı savaşımımızda gerekli anahtar ilkelerin ortaya çıkarılmasına yardımcı olabilir.
Çeviren: Semih İşbaş
İstanbul Ünv. Biyoloji Bölümü
Kaynak: http://news.yale.edu/2015/02/11/research-news-evolution-natural-gene-network-explored-yale-researchers#.VNt6HjanO9Q.facebook
