4000 yıllık yerleşme, Memfis’teki kraliyet başkentinden gelen önemli yetkililer tarafından konaklama amacıyla kullanılmış olabilir.
Arkeologlar, Mısır’da Tel Edfu bölgesinin en erken yapı örnekleri olduklarına inandıkları iki büyük yapı keşfetti. Şikago Üniversitesi Oryantal Enstitüsü eşliğinde yürütülen kazılarda, Nil Nehri’nin batı kıyısında yer alan yerleşmede, uzun süren kazılar sonucunda bu yapılar ortaya çıkarıldı.
Kahire’nin 400 mil güneyinde yer alan, iyi korunmuş yapılar, Mısır’ın 5. Hükümdarlık Döneminin sonlarına denk gelen MÖ 2400-2350 yıllarına tarihleniyor. Bu tarih Pharaoh’un ana şehirler dışında kalan bölge kentlerinin geliştirilmesine katkı yapmaya başlaması açısından da dönüm noktasıdır.
Büyük yerleşme, tüm çöle yayılmış değerli taşlar ve metal madenciliğini başkent Memfis’ten denetlemeye gelen önemli yetkililerin konakladığı bir yer olarak da kullanılmış olabilir. Arkeologlar yapının kimi kısımlarının bakır eritmek için kullanılmış olabileceği gibi, ekmek ve bira yapımında da kullanılmış olabileceğini tespit ettiler.
“Bu muhteşem bir buluş, çünkü güney bölgelerindeki yerleşimlerin bu dönemleri hakkında çok az bilgiye sahibiz” diyor Mısır arkeolojisi profesörü Nadine Moeller. Kazıyı birlikte yürüttükleri Oryantal Enstitüsü araştırma yetkilisi Gregory Marouard, “Eski Krallık için böyle bir başka yerleşme daha bilmiyoruz” dedi.
Oryantal Enstitüsü Tel Edfu’daki kazıları 16 yıldır yönetiyor. Geçen yıl idari bir kompleks olarak kullanılıyor olabilecek iki balçık yapı daha keşfettiler. Aralık 2017’de keşfedilen yapılar, açık avlular ve işyerleriyle çevreleniyorlardı. Yapının içinde kutuları, sandıkları ve mektupları işaretlemek için kullanıldığı keşfedilen 200’ün üzerinde kırık kil mührün bulunduğu depo alanları var.
“Tam bu zamanlarda, Mısır Krallığı doğrudan başkent Memphis’i de kapsayan kuzey bölgesine odaklandı ve 4. daha çok 5. Hükümdarlık dönemlerini kapsayan bir daralma döneminden sonra sınırlarını genişletmeye başladı” diyor Moeller. “Bu Edfu antik şehrinin, doğu çöl bölgeleri ve muhtemelen 125 km doğuda bulunan Kızıldeniz kıyısına yapılacak büyük seferler için önemli bir çıkış noktasına dönüştüğünün ilk işaretidir.”
Araştırmacılar, yaklaşık 20 metre uzaklıktaki bir tapınak olması dolayısıyla, bu yapıların aynı zamanda dini ve kült inançlarla da bağlantıları olabileceğine inanıyorlar.
Arkeologlar bölgenin şehir planını tespit etme çalışmalarını sürdürüyorken, yapıların korunmuşluk seviyesini gördüklerinde çok şaşırdılar. Tuğlaları için baskınlara maruz kalmış diğer bir çok yerleşmenin aksine, yapıların 8 ayak kalınlığındaki duvarları hiç tekrar kullanılmaya çalışılmamış. Ek olarak, Mısır’daki odun eksikliğini rağmen, yapının giriş kapısı da aynen duruyor.
Dikkati çeken bir diğer nokta ise, kullanılan mimari stil. Bölgenin en büyük yapısında, antik Mısır’da popüler olmayan stilde, belirgin bir eğimi olan dış cepheler var.
“Çok iyi inşa edilmiş ve yapının mimari özelliğini yansıtan eğim de kesinlikle bilinçli olarak yapılmış” diyor Marouard. “Mısır’da şehir bağlamında bunun gibi görünen başka bir yapı daha bilmiyoruz.”
