Çocukluğumuzdan bildiğimiz sayı boncukları (abaküs) Çin’de ve Japonya’da oldukça yaygındır ve büyük bir ustalıkla kullanılır.
Sadece öğrenciler değil, bankacılar bile…
Çin’de sayı boncukları yakın zamana kadar sadece küçük öğrencilerin ve sokak satıcılarının değil, tüccarların, muhasebecilerin, bankacıların, hatta matematikçilerin ve gökbilimcilerin elinde de görülebilirdi. Bu aletin kullanımı o kadar kökleşmişti ki, gelişmiş elektronik hesap makinelerine kolayca ulaşılabildiği halde hâlâ sayı boncuklarıyla hesap yapılırdı.
Elektronik aletler alanında dünyada başı çeken Japonlar “soroban”ı (Sayı boncuğunun Japonca adı), tüm öğrencilerin, memurların, ticaretle uğraşanların vazgeçilmez bir hesap aleti olarak görürlerdi.
Batılılar, karmaşık işlemleri ustalıkla ve son derece hızlı bir biçimde sayı boncuklarıyla yapan Çinlileri ve Japonları gördüklerinde şaşıp kalmışlardır.
Galip: sayı boncuklu Matsuzaki.
12 Kasım 1945 tarihinde, yani İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda, Japonya’da ilginç bir yarışma düzenlenmiş. Galip Amerikalılar, yenik Japonlara Batılı modern yöntemlerin üstünlüğünü kanıtlamak için düzenlemişler bu yarışmayı.
Bir hesap yarışması… Bir yanda Amerikan ordusunun en usta elektronik hesap makinesi işlemcisi unvanına sahip Thomas Nathan Woods, diğer yanda Japonya Posta İdaresi Başkanlığı Tasarruf Dairesi’nde memur olarak çalışan Japon soroban şampiyonu Kiyoshi Matsuzaki.
Karşılaşma gittikçe karmaşıklaşan işlemler içeren beş devre halinde düzenlenmiş ve işlemlerin doğru sonucunu en hızlı biçimde bulan kazanacakmış. Karşılaşma 4-1 bitmiş. Galip: sayı boncuklu Matsuzaki.
Sadece el değil beyin de daha aktif
Sonuç bize inanılmaz gibi geliyor ama Doğu’da son derece normal karşılanıyor. Çoğumuzun tuşlara basma hızı, Çinli veya Japon sayı boncuğu kullanıcılarının becerisiyle kesinlikle yarışamaz.
Sayı boncuğu ile yapılan hesapta, hesap makinesi kullanımıyla karşılaştırıldığında, sadece ellerin değil beynin de daha aktif olduğunu unutmayalım.
İlkokulda kullandığımız sayı boncuklarını sandıklardan çıkarıp yeniden çocuklarımıza verelim mi, ne dersiniz?
Kaynak
1) G. Ifrah, Rakamların Evrensel Tarihi – IV, Çev. K. Dinçer, TÜBİTAK Yayınları.
