Fizyoloji veya tıp alanında Nobel Ödülü, kanserin bağışıklık sistemi hedeflenerek nasıl tedavi edilebileceğini keşfeden James Allison ve Tasuku Honjo’ya verildi.
Kanser hücreleri, bağışıklık sistemlerimiz tarafından “yabancı” olarak tanınabilecekleri anlamına gelen mutasyonlara sahiptir. Ancak bağışıklık sistemimizin kansere karşı reaksiyonları genellikle çok zayıftır.
Birbirinden bağımsız olarak çalışan James Allison ve Tasuku Honjo, bağışıklık sistemi üzerinde fren görevi gören proteinleri keşfettiler. Daha sonra, bu frenleri serbest bırakmanın bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine saldırmasına izin vereceğini fark ettiler.
Kontrol noktası inhibitörleri olarak bilinen birçok ilaç, bu prensibe dayanılarak geliştirilmiştir. İmmünoterapi, kanser araştırmalarında en çok umut veren sınırlardan biri olarak görülmektedir.
Honjo için bir ‘hayal’: Kanser tedavi
Honjo, bir sınıf arkadaşı mide kanserinden öldüğünde, 1960’lı yıllarda bir stajyer doktor olarak kanserle ilgili çalışmak konusunda karar verdi. 2016 yılında New Scientist‘e “Hayalim kanser tedavisi” demişti.
Honjo, 1992 yılında protein PD-1’i keşfetti ve bunu devre dışı bırakmanın, bağışıklık sistemini farelerde hiperaktif hale getirdiğini buldu. “Bağışıklık sistemi frenlere ve hızlandırıcılara ihtiyaç duyar ve PD-1 açıkça bir frendir” dedi.
Daha sonra, kanser hücrelerinin sıklıkla PD-1 ile etkileşime giren başka bir protein ürettiğini buldu. Bu etkileşim, kanser hücrelerinin kendilerine karşı bağışıklık reaksiyonunu bastırmasına izin verecekti. Ancak fareler PD-1’den yoksun olacak şekilde tasarlandıysa, tümörler büyümeyecekti.
Honjo, başlangıçta, bulgularını takip etmek konusunda ilaç endüstrisini ikna etmekte çok zorlandı. Şimdi, nivolumab ve pembrolizumab gibi PD-1 inhibitörlerinin, tümörleri kemoterapi ve radyoterapiden çok daha hafif yan etkilerle çok daha etkili bir şekilde küçülttüğü bulunmuştur.
ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin onayladığı ilk kontrol noktası inhibitörü
ABD’de çalışan James Allison, başka bir “kontrol noktası” proteini olan CTLA-4’ü keşfetti ve antikorun bağışıklık hücresi ile daha fazla aktif hale gelmesini sağladı. Bu proteini hedef alan bir ilaç olan ipilimumab, 2011 yılında ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanan ilk kontrol noktası inhibitörü oldu.
Çalışmasından yararlanan hastalarla tanışmanın “büyük duygusal ayrıcalık” olduğunu ifade eden Allison, hiçbir zaman çalışma konusunun yön değiştirebileceğini dahi hayal etmediğini söyledi ve şunları ekledi:
“Temel bilimlerin gücünün, şeylerin nasıl çalıştığını öğrenmek ve anlamak için temel bilimlere duyduğumuz güveni takip etmemiz gerektiğinin bir kanıtıdır”
Kaynak
https://www.newscientist.com/article/2181067-cancer-immune-therapy-recognised-with-nobel-prize-for-medicine/
