Dünya’daki yaşam, uzun tarihi boyunca biyoçeşitlilik kaybına neden olan kitlesel yokoluşlar yaşadı. Bunlardan en yıkıcı olanı 252 milyon yıl önce Permiyen döneminin son evrelerinde meydana gelen kitlesel yokoluştu. Buna “Büyük Kitlesel Yokoluş” (The Great Dying/Büyük Ölüm) adı verilmektedir.
Proceedings of the Royal Society B portalında yayınlanan çalışmada, Büyük Kitlesel Yokoluş’un ardından yaşamın nasıl yeniden çeşitlendiğine odaklanıldı. Ayrıca küçük çaplı iki kitlesel yokoluş ile de karşılaştırmalı analizler yapıldı. Bunlar 273 milyon yıl önceki Guadalupiyen-Lopingiyen kitlesel yokoluşu ile 201.3 milyon yıl önceki Triyas-Jura kitlesel yokoluşuydu.
Araştırmacılar Büyük Kitlesel Yokoluş’un dünyadaki yaşam için daha sert bir etkisi olduğunu gösterdi. Her 20 türden 19’unun kaybedildiği bu kitlesel yokoluştan sonra çeşitliliğin eski seviyelere gelmesi oldukça uzun zaman almıştı. Araştırmacılar bunun neden bu kadar uzun zamanda gerçekleştiğini açıklamaya çalıştı.
Araştırmacılara göre permiyen sonunda görülen Büyük Kitlesel Yokoluş iki yönü nedeniyle olağanüstüydü. İlk olarak çeşitlilikteki azalma çok şiddetliydi. Diğer iki küçük çaplı kitlesel yokoluşta ise yapı itibariyle kararlı ekosistemler bulunuyordu. İkinci olarak, Büyük Kitlesel Yokoluş sonrasında ekosistemlerin toparlanması çok uzun bir zaman almıştı. Bu süre 10 milyon yıl ve üzerindeydi. Ancak diğer iki kitlesel yokoluştan sonra toparlanma daha hızlıydı.
Biliminsanları, Büyük Kitlesel Yokoluş’un biyolojik çeşitliliğe neden bu kadar yüksek bir zarar verdiğini keşfetmek için 14 canlı grubunun gıda ağlarını yeniden tasarladı. Bu tasarımda fosillerden elde edilen mide içeriği ve dışkı örnekleri temel alındı. Canlıların tükettiği besinler göletlerde ve nehirlerde yaşayan bitkiler, yumuşakçalar ve böceklerden bazı otçullara kadar yüksek bir çeşitliliğe sahipti. Besin ağlarının detaylı olarak yeniden canlandırılması, Büyük Kitlesel Yokoluş’un ana nedeni olan olay gerçekleştikten sonra besin zincirinin bozulmasıyla birlikte geride kalan türlerin de yokoluşa sürüklendiğini gösterdi. Böylelikle Büyük Kitlesel Yokoluş’un yıkıcılığına ışık tutuldu.
Kaynak: COSMOS MAGAZINE
