Antibiyotik direnci insan sağlığı için ciddi bir tehdittir. Dirençli patojenlerden kaynaklanan enfeksiyonlar yılda 750 binden fazla insanın ölümüne neden olmaktadır. Direncin ortaya çıkmasında ise hastaların antibiyotiklerle tedavi edilmesi etkilidir. Fakat enfeksiyonlar sırasında direncin nasıl ortaya çıktığı tam olarak anlaşılamamıştır.
Nature Communications portalında yayınlanan yeni çalışmaya göre bakterilerin hızlı evrim süreci, bakterilerin enfeksiyon sırasında antibiyotiğe karşı dirençteki değişimi (artış ve/veya azalış) şekillendirmek için konak organizmanın bağışıklık sistemi ile de ilişkilendiğini göstermektedir.
Çalışma, bağışık sistemimizin bakteriyel enfeksiyonlar ile mücadele etmek için antibiyotikleri nasıl kullandığına odaklanmaktadır. Oxford Üniversitesi’nden Prof. Craig MacLean, “Çalışmamız doğal bağışıklığın enfeksiyon sırasında direnci önleyebileceğini ve dirençli suşların hastalar arasında geçişi durdurabileceğini gösteriyor. Bu bağlantıdan yararlanarak yeni tedaviler geliştirebiliriz” açıklamalarında bulundu.
Araştırmacılar, antibiyotik tedavisinin enfeksiyona kaynaklık eden bakterilerin büyük bir kısmını öldürdüğünü ancak dirençli mutasyonları taşıyan bakterilerin tedavi sırasında büyümeye ve çoğalmaya devam ettiğini gözlemlediler. Aynı zamanda dirençli mutantların düşük rekabet kabiliyetinde olduğu ve antibiyotik tedavisinden kaçabilen türler bu mutantlar olduğundan tedavi sonrasında toplam direncin azaldığını gösterdiler. MacLean, “Enfeksiyon sürecinde direncin hem yükselmesi hem de düşmesi, doğal seçilim yoluyla evrimin basit ve zarif örnekleridir” dedi.
Bu durumda konakçı bağışıklığının etkili olduğu düşünülmektedir. Konakçı bağışıklığı enfeksiyonun baskılanmasına yardımcı oluyordu ve antibiyotik tedavisinin başlangıcında var olan dirençli mutantların yüzde 90’ından fazlasının ortadan kaldırılmasında etkiliydi. Konakçı bağışıklığı, tedaviden sonra mevcut olan dirençli popülasyonlar üzerinde de etkili oluyordu.
Biliminsanları, bakteri popülasyonundaki değişikleri yüksek çözünürlük düzeyinde belirleyerek ve bulguları, bağışıklık ile ilgili bilgilerle birleştirerek yeni verilerin elde edilmesini sağladı. Çalışmada kistik fibroz ve bronşektazili gibi hastalıklara neden olan Pseudomonas aeruginosa patojeni üzerinde duruldu.
Araştırmacılar tıp alanındaki bu sorunun çözümünde evrimden yararlanılmasını başarılarının gerçek anahtarı olarak görmekte.
Kaynak: https://phys.org/news/2021-04-rapid-evolution-host-immunity-fall.html
