Tokat iline bağlı Niksar İlçesi 21 Eylül 2021 tarihinde ML4.4 (Mw4.3; KRDAE, AFAD) büyüklüğünde bir depremle sallandı. Orta kuvvetteki deprem Türkiye’nin en uzun fayı olan Kuzey Anadolu Fayı Kuşağı’nın Niksar İlçesi yakınında oldu (Şekil 1).
Kuzey Anadolu Fayı bu bölgede birkaç kola (fay segmenti) ayrılır. Reşadiye Kolu Niksar yakınında kuzeye doğru bir sıçrama yaparak Niksar Kolu’na ve Erbaa Kolu’na ayrılır. Niksar Kolu ile Reşadiye Kolu arasındaki bu sıçrama alanında, Niksar-Başçiftlik-Akpınar arasında çok sayıda küçük faylar oluşmuştur. Kuzey Anadolu Fay Kuşağı’nın bu bölgesi geçmiş yıllarda çok sayıda büyük ve kuvvetli depremlerin etkisi altında kalmıştır (Şekil 1). 20 Aralık 1942 tarihinde 7.0 büyüklüğündeki Tokat, Erbaa depremi bölgeyi en fazla etkilemiş ve geniş bir alanda can kayıpları ve yıkımlara neden olmuştur.
1 Eylül 2021 tarihinde Niksar ilçesi ve yakın çevresinde başlayan küçük deprem etkinliği Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) tarafından kaydedilmiştir (Çizelge 1). 1 Eylül 2021-20 Eylül 2021 Tarihleri arasında büyüklükleri 1.6 ile 2.8 arasında beş adet küçük deprem olmuş, bu depremler küçüklükleri nedeniyle çevre halkı tarafından hissedilmemiştir. Deprem etkinliği 21 Eylül 2021 tarihinde saat 19:09’da ML4.4 büyüklüğündeki deprem ile sürmüş, Niksar İlçesi ve çevresinde kuvvetle hissedilmiştir. Bu deprem sonrası aynı gün büyüklükleri 2.0 ile 2.6 arasında değişen dört adet artçı deprem oluşmuştur (Şekil 2, Çizelge 1).
21 Eylül 2021 tarihindeki ML4.4 büyüklüğündeki depremin Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) tarafından belirlenen odak mekanizması çözümüne göre deprem Kuzey Anadolu Fayı’nın sağ yönlü doğrultu atımlı hareketine uyumlu olan bir fay hareketi oluşturmuştur (Şekil 1).
1 Eylül 2021-21 Eylül 2021 tarihleri arasındaki deprem etkinliği zamanın fonksiyonu olarak grafiklendiğinde (Şekil 2), 21 Eylül 2021 tarihindeki ML4.4 büyüklüğündeki depremin öncesi çevrede küçük depremlerin etkin olduğu gözlenmektedir. Orta kuvvette bir deprem öncesi daha küçük depremlerin oluşması dikkat çekmektedir. Niksar İlçesinin doğusunda ve batısında oluşan ve büyüklükleri 1.6 ile 2.8 arasında değişen beş adet deprem, “öncü depremler” olarak önerilebilecek bir örnek oluşturmaktadır.
1)AFAD https://deprem.afad.gov.tr/depremdetay?eventID=512659
2) KRDAE http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/tr/
3) Emre, Ö., Duman, T.Y., Özalp, S., Şaroğlu, F., Olgun, S., Elmacı, H. & Can, T., 2016. Active fault database of Turkey. Bulletin of Earthquake Engineering, 16, 3229–3275.
4) Eyidoğan, H., U. Güçlü, Z. Utku ve E. Değirmenci, 1991, Türkiye büyük depremleri makro-sismik rehberi (1900-1988), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 199 sayfa.
