Merkeziyetsiz Bilim Hareketi (DeSci), araştırmaların önemli can sıkıcı noktalarını ve araştırmalardaki darboğazları çözebilmek için blok zinciri ve “Web3” gibi yeni teknolojileri kullanmayı amaçlıyor. Yerleşik akademi dünyasının ise bu konuda pek bir girişimi bulunmuyor.
Uçtan uca (peer-to-peer) veri depolama (IPFS gibi dosyalama sistemlerini kullanan), hakem değerlendirmeleri için token temelli bilimsel çalışmaları destekleyici projeler (B. Trovò and N.Massari Euro-Par 2020; 2021) ve araştırmaları finanse etmek, çalışmaları çoğaltmak için geliştirilmiş mekanizmalar, DeSci’yaa örnek gösterilebilir.
Bu hareket, Ants-Review, Blockchain for Science, DeSciDAO, Opscientia, Planetary Resilience DAO, ResearchHub, ve VitaDAO gibi gevşek/serbest ağ içindeki, çevrimiçi bilim odaklı merkeziyetsiz özerk organizasyonlar (DAO’lar) tarafından yönetilmektedir. 2021 yılının ekim ayında topluluk önderliğinde gerçekleştirilen Web3 konferansı LisCon, DeSci konuşmacılarını da ağırlanmıştı.
DeSci hiçbir alanın tekelinde değil ama şu erken aşama sürecinde farklı disiplinlerden bilim insanlarının da katılımıyla büyük fayda sağlayacak. Hareketle ilgilenenler bir DAO’ya katılabilir veya kendileri bir DAO kurabilirler. DeSci görüşünün ve sonuçlarının detaylıca bir incelemesi, bu yeni teknolojilerin bilimsel araştırmalar üzerindeki etkisi hakkında açık tartışmayı öne çıkaracaktır.
