16 Eylül 2022 saat 23:30’da Yedisu-Elmalı ilçeleri arasında (Bingöl) yer alan Elmalı Fayı üzerinde 4.9 büyüklüğünde orta kuvvette bir deprem oldu. Elmalı Fayı, Kuzey Anadolu Fay Kuşağı’nın doğu ucunda yer alan Yedisu Fayı ile Kargıpazarı Fayı (Şekil 1) arasında kalan bir diri faydır (Emre ve diğ., 2016). Elmalı Fayı üzerinde 17 Ağustos 1949 yılında 6.9 büyüklüğünde (Eyidoğan ve diğ., 1991) ve 14 Haziran 2020’de 5.9 büyüklüğünde depremler olmuştur.
Elmalı Fayı, Kuzey Anadolu Fayı’nın doğu ucunda yer alan ve ortalama 80 km uzunlukta olan Yedisu Fayı’nın doğusunda uzanmaktadır. Pınar ve Lahn (1952)’a göre 17 Ağustos 1949’da 6.9 büyüklüğünde olan deprem, 38 km uzunlukta ve sağ yönlü doğrultu atımlı bir kayma gösteren Elmalı Fayı üzerinde olmuştur. O depremde Karlıova, Kiğı, ve Başköy ilçe merkezlerinde ve çevre köylerde 300 kişi ölmüş, 1500’den fazla ev yıkılmıştır (Kocaman ve Kazaz, 2021).
16 Haziran 2020’de Elmalı Fayı üzerinde olan 5.9 büyüklüğündeki deprem çok sayıda artçı deprem oluşturmuştur (Şekil 2). Depremin odak mekanizması çözümü sağ yönlü doğrultu atımlı bir fay hareketini göstermektedir. Depremde Kaynarpınar, Dinarbey ve Elmalı’da bulunan ve genellikle tek katlı olarak inşa edilen geleneksel yığma yapılarda çeşitli derecelerde hasarlar oluşmuştur (Kocaman ve Kazaz, 2021).
16 Eylül 2022’de saat 23:30’da olan 4.9 büyüklüğündeki deprem, bölgenin geçmiş dönemlerdeki depremselliği ve odak mekanizması çözümleri bir arada ele alındığında, Elmalı Fayı’nın sağ yönlü doğrultu atımlı fay hareketlerini oldukça canlı olarak sürdüğü anlaşılmaktadır.
Yedisu Fayı suskundur ve son 250 yıldır üzerinde kuvvetli veya büyük deprem olmamıştır. Emre ve diğ. (2016)’ne göre, Yedisu Fayı’nın 6.5-7.0 arasında büyüklüklerde deprem üretme potansiyeline sahiptir ve Kuzey Anadolu Fay Kuşağı’nın sağ yönlü doğrultu atımlı önemli bir diri fay parçası olarak bölgede yer almaktadır.
Kaynaklar:
- CSEM, 2022
- Emre ve diğ., 2016.
- Eyidoğan, H., U. Güçlü, Z. Utku ve E. Değirmenci, 1991, Türkiye büyük depremleri makro-sismik rehberi (1900-1988), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 199 sayfa.
- Kocaman, İ. ve Kazaz, İ., 2021.
- Pınar, N. ve Lahn, E., 1952. Türkiye depremleri izahlı kataloğu, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Yapı ve İmar İşleri Reisliği, Ankara, 36, No:6.
- Tüysüz, O., Akyüz, H. S. Ve Eyidoğan, H., 2003,
