Etrafınızdakilere hiçbir şey olmazken sivrisinekler tarafından perişan edilen şanssızlardan biriyseniz, yeni bir çalışma bunun nedenini açıklıyor. Bilim insanları, sivrisinekleri bazı insanlara diğerlerinden daha çok çeken şeyin ne olduğunu incelediler ve ‘sivrisinek mıknatısı’ olmakla derideki yüksek yağ asidi seviyeleri arasında güçlü bir ilişki olduğunu ortaya çıkardılar.
Sivrisineklerin insan kurbanlarını vücut ısısı, nefeslerindeki CO2 düzeyi ve vücut kokusu gibi bir dizi duyusal ipucu aracılığıyla takip ettikleri bilinmektedir. Bu alandaki araştırmalar, bu yılın başlarında yayınlanan ve virüslerin, bir sonraki konakçıya geçebilmek için sivrisinekleri cezbederek kişinin kokusunu değiştirmek için cilt mikrobiyomunu( insan vücudunda yaşayan mikroorganizmaların tümü) nasıl değiştirebileceğini gösteren bir makale de dahil olmak üzere, bazı ilginç bilgiler üretti.
Sivrisinek çekiciliğinin yoğunlaştığı bölgeler
Rockefeller Üniversitesi’ndeki bilim insanlarının bu yeni çalışması cilt yapısına ve cilt kokularının sivrisinekleri çekme biçimine odaklandı. Katılımcıların, tenlerinin kokusunu yakalamak için ön kollarına naylon kılıflar takıldı, daha sonra bu kılıflar eşleştirildi ve sivrisinek çekiciliğinin yoğunlaştığı bölgeler belirlenip karşılaştırıldı.
Zika ve Dang Humması gibi hastalıkların birincil vektörü olan Aedes Aegypti sivrisinekleri, her biri bir naylon kılıf içeren iki tüpe yerleştirildi. Sonuçta, 64 insan deneğin sivrisinekler tarafından çekici bulunduğu gözlemlendi.
Ekip, 33 numaralı deneğin sivrisinekler için diğerlerinden çok daha çekici olduğunu belirledi. Bu denek sivrisinekler için bir sonraki en ‘çekici’ olandan dört kat daha çekiciydi ve sivrisinekler listesinin en altındaki denekten de 100 kat daha çekici olarak gözlemlenmişti. Ekibin yaptığı tüm deneylerde sivrisinekler bu deneğe yoğunlaşıyordu.
Bunun üzerine kimyasal analizlerle, daha çekici deneklerin cildinde yüksek bulunan 50 moleküler bileşik takip edilip ortaya çıkarıldı. Özellikle karboksilik asitler olarak adlandırılan yağlı maddeleri yüksek düzeyde olan denekler, sivrisinekleri çeken özel bir koku salgılamak yoluyla daha ‘çekici’ hâle geliyorlardı.
Cildinizdeki yağ asiti bir mıknatıs
Çalışmanın editörü Leslie Vosshall, “Cildinizde bu yağ asitlerinin büyük miktarlarına sahipseniz sivrisinek mıknatısı olabilirsiniz” dedi. Görünüşe göre sivrisinek mıknatısı olmak, öyle kolay geçirilebilecek bir durum da değildi. Araştırmaya katılanlardan bazıları birkaç yıl boyunca incelendi ve davranışları ne olursa olsun vücut kokuları sivrisinekleri çekmeye devam etti.
Takip eden deneylerde bilim insanları, çekici ve daha az çekici insanları ayırt edemeyen sivrisinekler yaratmaya çalıştılar. Burada, önemli koku reseptörleri yok edilmiş sivrisinekler yaratılıyordu. Ancak onlar hâlâ favori kurbanlarını avlayabiliyorlardı.
Vosshall, “Hedef, insanlara olan tüm çekiciliğini kaybedecek bir sivrisinek ya da herkese karşı zayıf bir çekiciliği olan ve Denek 19’u Denek 33’ten ayırt edemeyen bir sivrisinek yaratmaktı. Bu muazzam olurdu. Bununla yeni ve geliştirilmiş sivrisinek kovucular üretilebilirdi. Yine de bu hedefe ulaşılamadı” diyor.
Şimdilerde bilim insanları kokusunu değiştirmek için cilt mikrobiyomunu manipüle etmenin sivrisineklere bir maskeleme etkisi yaratabileceğini düşünüyorlar. Ayrıca bu araştırmanın da, sıtmayı yayan Anofel gibi diğer sivrisinek türleri üzerinde de denenmesi yolunun açılmasını umuyorlar.
Kaynak: Fatty acids on the skin explain why some people are “mosquito magnets” NewAtlas
